Zikloteka
Bizikletaren
Dokumentazio Zentroa
ixa (lehen twitter) zikloteka instagram
IDIzenburuaEremuaUrtea 
934 Gipuzkoako Foru Bizikletaren bideen erabilerari buruzko azterketa 2013.
Egilea: Biziker
Iturria: Donostia: Gipuzkoako Foru Aldundia: 09-2013
Euskarria: DIGITAL
Hizkuntza: Euskera
Etiketak: Programas y actuaciones peatonales y ciclistas, Viario y redes, Estudios
Gipuzkoa 2013
Artxibo OCRGIPUZKOAKO FORU BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA 2013 2013 I RAI LA Gipuzkoako Foru Aldundia Mugikortasuneko eta Bide Azpieglturetako Departamentua £;> biziker Consul tori a en Movilidad Mugikorlasun Aholkulantza GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 Gipuzkoako Fom Aldundia Mug)ko«lawn*ko ota Bide Aiptojlturetako Departamento* biziker 2 Corauitofto on MovMad GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 AURKIBIDEA 1. SARRERA____________________________________________________________3 2. METODOLOGIA________________________________________________________5 3. TXIRRINDULARIEN ETA BIZIKLETEN EZAUGARRIAK_________________________8 3.1. Generoaren eta adinaren araberako banaketa 8 3.2. Jardueraren araberako banaketa 9 3.3. Bizikleta mota 9 3.4. Bizikletaren ekipamendua: txirrina eta argia 11 3.5. Kaskoaren erabilera 13 4. BIZIKLETAREN ERABILERA_____________________________________________16 4.1. Erablleraren malztasuna 16 4.2. Muglkortasun mota eta bldalaren arrazola 18 4.3. Bizikletaren erablleraren Igoeraren galneko eraglna 21 5. TXIRRINDULARIEN MOTIBAZIOAK ETA BALORAZIOA_________________________23 5.1. Bizikleta bldea erablltzeko motlbazloa 23 5.2. Bizikleta bldearen galneko txlrrlndularlen balorazloa 24 5.3. Garralo modua aukeratzearen galneko eraglna 29 6. OINEZKOEN EZAUGARRIAK______________________________________________34 6 1 Generoaren eta adinaren araberako banaketa 34 6 2 Jardueraren araberako banaketa 35 7. OINEZKOEN ERABILERA________________________________________________35 7.1. Erablleraren malztasuna 35 7.2. Muglkortasun mota eta bldalaren arrazola 37 8. OINEZKOEN MOTIBAZIOAK ETA BALORAZIOA_______________________________38 8.1. Bizikleta bldea erablltzeko motlbazloa 38 8.2. Bizikleta bldearen galneko olnezkoen balorazloa 38 9. ONDORIO NAGUSIAK___________________________________________________44 ERANSKINAK: 1. FITXATEKNIKOA__________________________________________48 2. GALDEKETA 4£ Gipuzkoako Fom Aldundia Mugikortasuníko ota Bide Ajpleglturotako Departamentos biziker Corauilon* on MovOOad GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 1. SARRERA Azterketa honen helburua, erabiltzaileentzako ¡nkesta baten bidez, Gipuzkoako Foru bizikleta bide sarean ematen den txirrindularien eta oinezkoen erabileraren hainbat ezaugarri ezagutzea da. Bizikleta bideen funtzionamendua aztertzeko 2007. urtean Gipuzkoako Bizikletaren Behatokia sortu zenetik, b¡ tresna nagusi garatu dira: oinezkoen eta txirrindularien kontagailu automatikoen sarea, urtez urte hedatzen ari dena; eta aipatutako ¡nkesta, aurten metodología eta edukien aldetik hobekuntza nabarmena izan dueña. Esan gabe doa erabileraren eta erabiltzaileen iritzien gaineko informazioa lantzea ezinbestekoa delà sarearen kudeaketa egokia bideratzeko, plangintzen eta proiektuen gaineko erabaki arrazoituak hartu ahal izateko, eta aidi berean bizikletaren erabileraren sustapen politika eraginkorrak diseinatzeko. Txosten hau 8 atal nagusietan zatitzen da: Lehenengo atalean azterketaren objektua deskribatu eta metodología azaltzen da. Bigarrenean Foru bizikleta bide sarearen erabiltzaile diren txirrindularien eta hauen bizikleten hainbat ezaugarrien azterketa egiten da: aide batetik generoaren, adinaren eta jardueraren araberako perfilak zehazten dira; eta bestetik bizikletaren eta txirrindulariaren ekipamendua aztertzen da (kaskoa, txirrina eta argia). Hirugarren atalak bizikleta bidaiaren arrazoia, bidearen erabileraren maiztasuna eta bideak bizikletaz ibiltzeko duen eraginean arrêta jartzen du. Laugarren atalean txirrindularien bizikleta bidea erabiltzeko motibazioak, eta azpiegiturari buruz egiten duten balorazioa aztertu ondoren, garraio modua aukeratzearen gaineko bide sarearen eragina neurtzen da. Bosgarren, seigarren eta zazpigarren ataletan oinezkoen ezaugarriak, hauen erabilera, eta dituzten motibazio eta azpiegiturari buruzko balorazioak aztertzen dira. Azkenik, zortzigarren atalean ondorio nagusiak biltzen dira. Gipuzkoako Foru Aldundia Mug)ko«lawn*ko ota Bide Aiptojlturetako Departamento* biziker 4 Corauitono on MovOOad GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 2. METODOLOGIA Gipuzkoako bizikleta bideen erabilera ezagutzeko galdeketa baten bitartez lortutako informazio kuantitatiboaren azterketa planteatu da. Azterketaren unibertsoa Gipuzkoako Bizikletaren Behatokiaren begiradapean dauden jarraian aipatzen diren 16 bizikleta bideetako astegunetako erabiltzaileek osatutakoa izan da: 1. Azpeitia - Azkoitia 2. Tolosa - Alegia 3. Astigarraga - Martutene 4. Legazpi - Urretxu 5. Azkoitia - Zumarraga 6. Soraluze - Bergara 7. Elgoibar - Maltzaga 8. Zizurkil - Asteasu 9. Beasain - Ormaiztegi 10. Eskoriatza - Aretxabaleta 11. Irun - Endarlatsa 12. Segura - Zegama 13. Azpeitia - Lasao 14. Antzuola - Bergara 15. Segura - Zegama 16. Añorga - Errekalde Lagin esanguratsu bat lortzeko, aztertu nahi den unibertsoari dagokion zundaketa oinarri adierazgarria erabili da, ham zuzen, Gipuzkoako Bizikletaren Behatokiak egiten dituen sarearen erabiltzaileen kontaketa automatikoei dagozkion datu-oinarria. Informazio ¡turn honen zenbait datu: 2012. urtean aipatutako bizikleta bide sarean 3,2 mil¡o¡ joan-etorri pasatxo izan ziren, horietatik % 74a oinez eta gainontzeko % 26a bizikletaz egin zirelarik. Azken 5 urtean zenbatutako eguneroko erabiltzaileen eboluzioa aztertuz gero, ikus dezakegu ezen 2008ko 5.000 erabiltzaile ingurutik 2012ko 9.000tara igaro delà. Gorakada horren arrazoietako bat da epe horretan zabaldu diren bizikleta bide berriak, eta baita ere toki mailan bizikletaren erabilpenaren aide abian jartzen ari diren ekimenak. Guzti horren ondorioa da bizikletaren erabilera % l,3tik % 2,4ra pasatzea 2007-2011 epean1. 1. Grafikoa: Foru sarean erregistratutako eguneroko bidaien urtez urteko eboluzioa 1 Ikus "Estudio de la movilidad en la Comunidad Autónoma Vasca 2007". Departamento de Transportes y Obras Públicas. Gobierno Vasco, 2007; eta "Estudio de la movilidad en la Comunidad Autónoma Vasca 2011". Departamento Vivienda, Obras Públicas y Transportes. Gobierno Vasco, 2012. Gipuzkoako Fora Aldundia Mugikodasuntko ota Bidé Aiptojlturetako Depe rt amo ntue biziker GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 2. Grafikoa: Txirrindularien portzentajearen urtez-urteko eboluzioa % 40 % 35 ss % 30 I % 25 < q % 20 z g % 15 >- % 10 % 5 % - 2008 2009 2010 2011 2012 Galdeketa egiteko txirrindularien eta oinezkoen bi lagin ezberdin hartu dira. Txirrindulariei 400 inkesta egin zaizkie2, hórrela gutxieneko adierazgarritasun estatistikoa bermatuz, alegia, datu orokorren errore marjina % 5ekoa edo txikiagoa izanik (tamaina honek aukera ematen du aldagai desberdinen arteko gurutzatzeak errore marjina onargarriarekin egiteko). Oinezkoei berriz 150 inkesta egin zaizkie, lagin hau estatistikoki adierazgarritzat jo ezin bada ere, oinezkoen erabileraren joeren ezaguera ahalbidetu du. Lagina zehazteko konglomeratuen analisiaren metodoa erabili da. Honen bidez aztertutako unibertsoari dagozkion bizikleta bideak 3 taldetan banatu dira bakoitzak hartzen dituen joan-etorrien arabera eta horietan sartzen ziren 8 bizikleta bide adierazgarri aukeratu dira, talde bakoitzari, eta ibilbide bakoitzari, inkesta kopuru zehatz bat egokitu zaiolarik. Beheko taulan bizikleta bideetan egindako inkesten banaketa zehazten da: 1. Taula: Inkesten bidez-bideko banaketa BIZIKLETA BIDEA TXIRRINDULARIEI OINEZKOEI INKESTAK INKESTAK 1. AZPEITIA-AZKOITIA 48 24 2. TOLOSA - ALEGIA 86 19 3. ASTIGARRAGA - MARTUTENE 66 23 4. LEGAZPI - URRETXU 53 23 5. AZKOITIA - ZUMARRAGA 44 17 6. SORALUZE - BERGARA 39 13 7. ZIZURKIL -ASTEASU 35 17 8. ESKORIATZA - ARETXABALETA 29 14 DENERA 400 150 Aurretik kontagailu automatikoen bitartez jakindako erabilera errealaren araberako (orduz orduko erabilera eta generoaren araberako banaketa) inkesta banaketa zehaztu da, inkestatutako lagunak aukeratutako ibilbideen erabileraren ezaugarriekin bat etorriz. 2 Laginaren emaitzak errealitatean izandako txirrindularien generoen arteko banaketaren arabera ponderatu dira (eskuz egindako kontaketen bitartez ezagutu dena). Ponderazio horren ondorioz zenbait tauletan laginaren kopurua batzuetan 399 lagunena eta beste batzuetan 401 lagunena delà azalduko da zenbait taulatan. Gipuzkoako Fora Aldundia Mugikodasuntko ota Bide Aiptojlturetako Departamentos biziker 6 Comuilonai on MovOOad GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 Galdeketa bidean bertan erabilera ematen ari zen unean egin da. Toki bakoitzeko lagina egun oso batean zehar jasotzeko diseinatu da, baina inkestak egindako egunetako eguraldi txarrarengatik izandako erabileraren jaitsiera delà eta 8 ibilbideetako inkestak 11 egunetan egin dira. Bestalde, inkestak egin diren denbora tarte berdinean galdeketa puntuetatik igaro diren erabiltzaile guztien eskuzko kontaketa egin da, garraio modua eta generoa bereiziz (erabiltzaile inkestatuez gain, ez inkestatuak ere kontuan hartuta). Kontaketa honen helburua bizikleta bideetako txirrindularien eta oinezkoen generoaren araberako banaketaren informazio zehatza jasotzea izan da. Ondoren, lortutako laginak generoaren banaketa honen arabera ponderatu dira. Galdeketa egiteko epea: 2013ko ekainaren letik 20ra bitarteko lanegunetan. Aurreko urteetako inkesten metodologiarekiko aldakuntza eta honen ondorioak Azterketa honetan kontuan hartutako unibertsoa eta erabilitako metodología nabarmen aldatu dira aurreko 2 urtekoekin alderatzen badira. Aldakuntza nagusiak honakoak dira: a) Aurreko urteetan aztertutako unibertsoa derrigorrezko bidaiak ematen ziren bizikleta bideen sareko erabiltzaileak osatzen zuten, aide batera utziz soilik ez- derrigorrezko bidaiak ematen ziren bideak (aisiaIdi hutserako erabiltzen zirenak). Aurten berriz, sare osoa hartu da kontuan3, bertako erabiltzaile guztien errealitatea ezagutzeko asmoz. b) Aurreko urteetan bizikleta bide bakoitzean egun batean zehar ahalik eta inkesta gehien jaso ziren, gero egun horretan izandako erabileraren datuekin (erabiltzaile kopurua eta generoaren banaketa) ponderatuz. Aurten berriz, aurretik kalkulatutako lagin adierazgarria eskuratu da, egindako ponderazio bakarra generoaren araberakoa izan delarik. Aldakuntza hauen ondorioz zenbait aldagairen serie historikoan gorabehera nabarmenak islatzen dira. Beraz urte ezberdinen arteko emaitzen alderaketa egiterakoan aipatutako baldintza ezberdinez ohartarazi behar da. Adibide bat jartzearren: mugikortasun mota eta bidaiaren arrazoia aztertzerakoan, aurten ez- derrigorrezko eta derrigorrezko bidaien arteko aldea aurreko urteetan baino handiagoa da, hain zuzen, aipatutako metodología aldaketa delà eta. 3 Mugikortasunaz ari garenean bi mugikortasun edo bidaia mota nagusi ezberdintzen dira: derrigorrezko bidaia. hau da, lana, ikasketak, erosketak edo beste zereginen batekin erlazionatutako bidaia; eta ez-derrigorrezko bidaia. hau da, kirola, aisia edo paseoarekin erlazionatutako bidaia Gipuzkoako Fora Aldundia Mugikodasuntko ota Bide Aiptojlturetako Departamento* biziker 7 Comuilonai on MovOOad GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 3. TXIRRINDULARIEN ETA BIZIKLETEN EZAUGARRIAK 3.1. Generoaren eta adinaren araberako txirrindularien banaketa Eskuz egindako kontaketen arabera sareko txirrindularien % 83a gizonezkoa da, emakume txirrindulariak beraz % 17a izanik (zehazki % 17,45)4. Aurreko urteetako datuekin alderatzen bada ikusten da 2012 urtearekiko 5 puntu jaitsi delà emakumeen proportzioa (orduan % 22koa zen), baina 2011rekiko berdin mantentzen da, orduan ere % 17koa baitzen (ikus serie historikoa 4. grafikoan). Generoen arteko hainbesteko aldearen arrazoien artean honakoak aipa daitezke (aIdi berean elkarren artean erlazionatutako faktoreak direnak): Bizikletaren barometroen arabera bizikleta gidaritzaren ezaguera maila urriagoa da emakumeen artean gizonezkoengan baino. Emakumeen arteko bizikletaren jabetza maila baxuagoa da. Emakumeen segurtasunaren pertzepzioa ezberdina da, bizikleta erabiltzearen arriskuak neurri handiagoan nabarmentzen dituztelarik. Kasu honetan bi arrisku edo honen pertzepzio mota ezberdinak aipa daitezke: bizikleta erabiltzeak berak duen arriskua aide batetik; eta hiriarteko bizikleta bide sarera iristeko hiribarneko lotura seguruen faltak sortzen duen arriskua. Kirol txirrindularitza hedatuagoa dago gizonen artean, eta kontuan hartuta bide sarearen bidaien arrazoi nagusia kirola delà, gizonezkoen proportzio orokorra nahiko igotzen da. Adinari dagokionez, txirrindulari guztien % 45 25 eta 44 urte bitartekoa da eta beste % 33 45 eta 64 urte bitartekoa. Txirrindulari gazteen (24 urtetik beherakoak) eta nagusienen (65 urtetik gorakoak) proportzioak % 13 eta %9 dira hurrenez hurren. Nabarmentzeko datua da 11 urtetik beherako txirrindularien presentzia urria, izan ere, guztien % 3a ba¡tira soilik, baina bizikleta bide sareak lanegun batean izan dezakeen erabileran pentsatuta ham proportzio baxua logikoa ematen du. Bâtez besteko adina 42 urtekoa da (oinezkoena baino 14 urte gutxiago). 3. Grafikoa: Generoaren eta adinaren araberako txirrindularien banaketa Generoaren eta adinaren araberako banaketa urte urte urte Generoa Adina 4 Proportzio ia berdina ateratzen da jasotako laginaren arabera, % 82ko gizonezkoekin. Gipuzkoako Fora Aldundia Mugikodasuneko ota Bide Aipiojlturetako Dope rt amo rctua biziker CamuHoMmlknUM GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 4. Grafikoa: Txirrindularien generoaren banaketaren urtez-urteko eboluzioa % 100 -i %_83 % 78 %_83 % 80 % 60 % 40 % 20 % 2011 2012 2013 3.2. Jardueraren araberako txirrindularien banaketa Txirrindularien gehiengo zabal bat, % 61, okupatua edo lanean dago. % 15 jubilatua edo pentsionista, % 13 ikaslea eta % 9 langabetua da. -Gizonezkoa Emakumezkoa % 17 % 22 % 17 5. Grafikoa: Jardueraren araberako txirrindularien banaketa Okupatua, Jubilatua, Ikaslea Langabezian Etxeko EE/ED lanean pentsionista lanetan 3.3. Bizikleta mota Foru sarean erabiltzen diren bizikleten % 67 mendikoa da, beste % 17 lasterketakoa eta % 14 hirikoa edo paseorakoa. Datu hauek garrantzitsuak badira ere, ezer gutxi argitu dezakete ez badira beste aldagairekin batera aztertzen. 6. Grafikoa: Txirrindularien bizikleta mota % 70 % 60 % 50 % 40 % 30 % 20 % 10 % 0 % 67 - % 17 %14 % 1 % 1 Mendikoa Lasterketakoa Hirikoa, Bestelakoak EE/ED paseorakoa Gipuzkoako Fora ALlumiia Mugikodasuntko ota Bide Azpleglturetako Dopartamontua biziker 9 Comuilonai on MovOOaa GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 Bizikleta motaren banaketa nabarmen aldatzen da generoaren arabera aztertzen bada. Izan ere, alderik handiena hiriko edo paseorako bizikleten kasuan antzematen da, gizonezkoen artean % 9 den bitartean emakumezkoen artean % 39 baita. Ehuneko hau % 50era iristen da derrigorrezko bidaiak egiten dituzten emakumezkoen kasuetan. Bestalde mendiko bizikleta erabiltzen duten gizonezkoen proportzioa % 69 den bitartean, emakumezkoen artean % 54 da. Lasterketako bizikletak gizonezkoen % 20k erabiltzen duen bitartean, emakumezkoen % 3k darabil bakarrik. Honen arrazoi nagusietako bat izan daiteke emakumezkoen artean derrigorrezko bidaien proportzioa altuagoa eta batik bat kirolaren arrazoia askozaz baxuagoa izatea. 2. Taula: Txirrindularien generoaren araberako bizikleta mota Erabiltzen den bizikleta mota honi ematen zaion erabilera motarekin (mugikortasun motarekin) erlazionatzea oso interesgarria da, duten bat-etortze maila ikusteko. Bat- etortze maila horrek aztertutako unibertsoaren eguneroko bizikletaren garraiobide gisako kulturaren hedapenaren neurria emango digu nolabait. 3. Taula: Bizikleta mota mugikortasun motaren arabera5 Mugikortasun mota Guztira Derrigorrezko bidaiak Ez-derrigorrezko bidaiak Hirikoa, paseorakoa 27 30 57 % 23 % 11 % 14 Mendikoa 82 184 266 % 71 % 65 % 67 Lasterketakoa 6 63 69 % 5 % 22 % 17 Beste la koak 0 5 5 % 0 % 2 % 1 EE/ED 1 2 3 % 1 % 1 % 1 116 284 400 % 100 % 100 % 100 Izan ere esanguratsua da honako hau ondorioztatzea: derrigorrezko bidaiak egiten dituzten txirrindularien % 71k mendiko bizikleta eta beste % 5ek lasterketakoa erabiltzen dutela, mugikortasun mota horri teorikoki legokiokeen (edo egokiagoa Bi mugikortasun edo bidaia mota ezberdintzen dira: derrigorrezko bidaia. hau da, lana, ikasketak, erosketakedo beste zereginen batekin erlazionatutako bidaia; eta ez-derrigorrezko bidaia. hau da, kirola, aisia edo paseoarekin erlazionatutako bidaia. Gipuzkoako Fora Aldundia Mugikodasuntko ota Bide Aiptojlturetako Departamento* biziker 10 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 litzaiokeen) hiriko edo paseorako bizikleta % 23k soilik erabiltzen duen bitartean. Hau hórrela ¡zateko arrazoi ugari leudeke, horien artean duela urte gutxi arte erositako bizikleta gehienak aisialdirako edo kirola egiteko helburua izatea (gaur egun aldatzen doan ohitura delà pentsa daiteke, hiriko bizikleten salmenta pixkanaka igotzen ari delarik). 4. Taula: Bizikleta mota bidaiaren arrazoiaren arabera Bidaiaren arrazoia Guztira Lana Ikasketak Gestioak, bisitak, erosketak Aisia, paseatzea Kirola Hirikoa, paseorakoa 21 2 4 22 9 58 % 28 % 9 % 21 % 19 % 5 % 14 Mendikoa 48 20 14 83 101 266 % 64 % 91 % 74 % 73 % 59 % 66 Lasterketakoa 5 0 1 5 58 69 % 7 %0 % 5 % 4 % 34 % 17 Bestelakoak 0 0 0 3 2 5 %0 %0 %0 % 3 %1 %1 EE/ED 1 0 0 1 1 3 %1 %0 %0 %1 %1 %1 75 22 19 114 171 401 %100 %100 %100 %100 %100 %100 Bizikleta mota adinaren arabera aztertzen bada hurrengo patroi edo eredua aurki daiteke: mendiko bizikletaren erabilera hedatuen dagoen adin tartea 25 urtetik beherakoena da (% 90). Adin tarte berberean derrigorrezko bidaien proportzioa %45eko delà jakinda eta jakinda ere mendiko bizikletak normalean eskuragarriagoak direla (aurretik izateagatik edota normalean erosteko merkeagoak izaten direlako) ondorioztatu daiteke bidaiaren arrazoirako egokienak liratekeen bizikletak erosteko inbertsio maila oraindik baxua delà. Datu honek, oraindik ere bizikletaren garraiobide gisako kultura hedatzeko tarte handia dagoela adierazten digu. 5. Taula: Bizikleta mota txirrindularien adinaren arabera Adin taldeak Guztira 0-11 urtekoak 12-24 urtekoak 25 - 44 urtekoak 45 - 64 urtekoak > 65 urtekoak Hirikoa, paseorakoa i 2 19 31 5 58 % 9 % 5 % 11 % 23 % 14 % 14 Mendikoa 10 36 117 84 19 266 % 91 % 88 % 65 % 63 % 54 % 66 Lasterketakoa 0 3 41 16 9 69 % 0 % 7 % 23 % 12 % 26 % 17 Bestelakoak 0 0 1 3 1 5 % 0 % 0 % 1 % 2 % 3 % 1 EE/ED 0 0 2 0 1 3 % 0 % 0 % 1 % 0 % 3 % 1 _ 11 41 180 134 35 401 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 3.4. Bizikletaren ekipamendua: txirrina eta argia Txirrina eta argia bizikletaren ekipamenduaren funtsezko osagarriak dira, Foru Sarearen erabiltzaileen segurtasuna eta hauen arteko bizikidetza hobetzeko joka dezaketen papera oso garrantzitsua delarik. Gainera, azpimarratu beharra dago txirrina eramatea derrigorrezkoa delà, edozein bizikleta mota izanda ere. Txirrinaren erabilera oso baliagarria izan daiteke tirabirazko uneak edota zenbait istripu saihesteko. Foru Sareko txirrindularien artean txirrinaren edukiera maila baxua Gipuzkoako _____Foru Aldundia Mugiko*tasun*ko da Bide — — — Azplegjturtrtako Doportamontua i'%'. biziker li GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 da, bakarrik bizikleta guztien % 33ak baitarama, hau da, 3 bizikletetatik 2k ez darama txirrinik. Hau hórrela izateko bi arrazoi aipa daitezke: batetik Foru sarean zirkulatzen duten bizikleta gehienak erosteko orduan txirrinik gabe zeudelako (txosten honen beste atal batean azaltzen den bezala mendikoak eta lasterketakoak dira eta horrelakoak tradizionaIki txirrinik gabe saltzen dira); eta bestetik bizikletaren ekipamendu egokia izateko ohitura falta aipatu behar da. 7. Grafikoa: Txirrinik ba al du bizikletak? 8. Grafikoa: Argirik ba al du bizikletak? Argiak egunsentian, ilunabarrean, gauean eta tuneletan bizikleta ikusarazia izateko txirrindularientzako berebiziko garrantzia izateaz gain, halako egoeratan eraman beharreko derrigorrezko ekipamendua da. Edonola ere, argiaren edukitze maila oso baxua da, % 21, hau da, 5 bizikletetatik bakarra dago argiarekin ekipatuta, behintzat inkesta egiteko unean, alegia, derrigorrez eraman behar ez zen unean. Azken parentesian egindako ñabardura garrantzitsua da, kontuan hartuta argia kasu askotan bizikletan berehala jarri eta kendu daitekeen osagarria delako. Posible da txirrindulari gutxi batzuk argia poltsikoan edo motxilan gordeta izatea iluntzeko unean atera eta jartzeko asmoarekin. Bi osagarriekin batera (txirrina eta argia) ekipatuta dauden bizikleten proportzioa are baxuagoa da, % 15ekoa. Datu hau mugikortasunaren arabera aztertzen bada aldea dago derrigorrezko eta ez derrigorrezko bidaien artean: derrigorrezko bidaien artean bi osagarriak dituzten bizikleten proportzioa % 26koa eta ez derrigorrezko bidaien artean % llkoa da, bi kasuetan ere edukiera maila oso baxua delarik. 9. Grafikoa: Txirrinik eta argirik ba al ditu bizikletak? % 70 % 60 % 50 % 40 % 30 % 20 % 10 % 0 % 59 % 21 % 15 % 5 ^ . Bizikletak txirrinik eta argirik badauka Txirrinik edo argirik gabeko bizikleta Txirrinik eta argirik gabeko bizikleta Ez du erantzuten Gipuzkoako Fora AUlumiia Mugikodasuntko ota Bide Aiptojlturetako Departamento* biziker 12 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 6. Taula: Txirrina eta argiaren edukiera mugikortasun motaren arabera 3.5. Kaskoaren erabilera Kaskoaren erabileraren azterketa oso baliagarria da zenbait istriputan txirrindulariaren buruaren babeserako balio duen elementu honek erabiltzaileen artean praktikan duen onarpen mailaren ideia bat izateko. Gainera, kaskoa edozein kasutan erabiltzeko derrigortzea gori-gorian dagoen eztabaidagaia da. Izan ere, gaur egun hlrlartean kaskoa erabiltzeko dagoen derrigortzea (hortaz, foru bizikleta bide gehlenetan) hlrlbarnera ere hedatu dalteke, betlere Traflko Zuzendarltza Naguslak (DGT) prestatutako lege prolektua onartzen bada. Glpuzkoako Foru bizikleta bide sareko txlrrlndularlen artean kaskoaren erabilera nahlkoa hedatuta dagoela esan dalteke, Inkestatuko txlrrlndularlen gehiengoak, % 61ak, kaskoa jantzita baitzeraman. 10. Grafikoa: Kaskorik erabiltzen al du txïrrïndularïak? EE/ED %i 7. Taula: Kaskoaren erabilera generoaren arabera Kaskoaren erabilera generoaren arabera aztertuz gero gizonezkoen eta emakumezkoen artean aide handirik ez dagoela ikus daiteke. Halere pitin bat hedatuagoa dago gizonezkoen artean, erabilera % 62koa eta emakumezkoen artean Gipuzkoako Foru Aldundia Mug)ko«lawn*ko ota Bide Aiptojlturetako Departamento* biziker 13 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 % 54koa izanik. Aide hau gizonezkoen artean emakumezkoen artean baino askoz hedatuagoa dagoen bide sarearen kirol erabilerarengatik azaldu daiteke (argitu behar da errepideko txirrindulari gehienek kaskoa jantzita eramaten dutela). Adinari begiratzen bazaio esan behar da kaskoaren erabilera nabarmen hedatuta dagoela txikienen eta helduenen artean, 11 urtetik beherako eta 65 urtetik gorako txirrindularien % 80 inguruk erabiltzen duelarik. Aidiz, 12 eta 25 urteko txirrindularien artean erabilera oso edo nahiko urria delà esan daiteke, soilik % 34k erabiltzen duelarik. 8. Taula: Kaskoaren erabilera adinaren arabera Ad in ta Idea k Guztira 0-11 urtekoak 12-24 urtekoak 25 - 44 urtekoak 45 - 64 urtekoak > 65 urtekoak Bai 9 14 110 81 27 241 Kaskoaren % 82 % 34 % 61 % 60 % 79 % 60 Ez 2 27 68 53 6 156 erabilera % 18 % 66 % 38 % 40 % 18 % 39 ED/EE 0 0 2 0 1 3 % 0 %0 % 1 % 0 % 3 % 1 11 41 180 134 34 400 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 Mugikortasun motan erreparatzen bazaio kaskoaren erabilera derrigorrezko bidaien artean (arrazoi gisa lana, ikasketak, erosketak edo bestelako gestioak dituztenak) ez derrigorrezkoen artean (arrazoi gisa aisia edo kirola dituztenak) baino nabarmen gutxiago dago hedatuta. Lehenengoen artean % 40koa den bitartean bigarrenen artean ia % 70ekoa da. Generoari erreparatuz antzematen da derrigorrezko bidaiarien artean kaskoaren erabilera gehiago zabalduta dagoela emakumezkoen artean gizonezkoen artean baino (% 47 eta % 37 hurrenez hurren). 9. Taula: Kaskoaren erabilera mugikortasun motaren arabera Mugikortasun mota Derrigorrezko bidaiak Ez-derrigorrezko bidaiak Guztira Bal 46 196 242 % 40 % 69 % 61 Kaskoaren Ez 69 86 155 erabilera % 59 % 30 % 39 ED/EE 1 2 3 % 1 % 1 % 1 116 284 400 % 100 % 100 % 100 Mugikortasun motaren araberako kaskoaren erabilera bizikleta motaren araberakoarekiko nahiko koherentea da: lasterketako bizikleta zeramaten txirrindularien % 84k kaskoa jantzita darama eta hiriko edo paseorako bizikleta daramatenen artean proportzio hau % 44koa da. Bi mugikortasun moten artean horrenbesteko aldea izateko bi arrazoi aipa litezke: a) Aide batetik lanera doazen txirrindularientzat kaskoaren erabilerak dituen eragozpenak (burutik botatako izerdia areagotzea edota orrazkera desegitea) kirol txirrindularientzat hainbesteko eragozpena ez suposatzea eta ondorioz kaskoa erabiltzea hainbeste axola ez izatea. Gipuzkoako Foru Aldundiu Muglktxtasuneko ota Bide Ajpleglturotako Departamentos i'%'. biziker 14 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 b) Eta bestetik kirol txirrindulariek arrisku maila handiagoa hartzea (abiadura biziagoan ibiltzea, bide malkartsuetatik jaistea, etab.), eta errepide sare orokorretik gehiago ¡biltzeagatik aurre egin behar dioten arrisku maila eta derrigorrezkoa den kaskoa jaztearen kontrol maila handiagoak jasan behar izatea, kaskoa erabiltzera bultzatuak sentituz6. 10. Taula:Kaskoaren arabera bizikleta motaren arabera Bizikleta mota Hirikoa, paseorakoa Mendikoa Lasterketakoa Beste lakoak EE/ED Guztira Bai 25 152 58 4 3 242 % 44 % 57 % 84 % 80 % 100 % 61 Kaskoaren Ez 32 112 10 1 0 155 erabilera % 56 % 42 % 14 % 20 %0 % 39 ED/EE 0 2 1 0 0 3 %0 % 1 % 1 %0 %0 % 1 57 266 69 5 3 400 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 Azaldutako datuok, istripuen eta arriskuen maila neurtuko luketen beste batzuekin batera, kaskoaren erabileraren inguruko hainbat gairen ulermen eta eztabaida aberasteko balioko lukete: kaskoaren erabileraren ohitura, erabilgarritasuna, egoera ezberdinetan eskaintzen duen babes maila, gomendioa, egokitasuna edota derrigortzea. 6 Beste aztergai interesgarriak lirateke kaskoak benetan eskaintzen duen babes maila, kaskoa daraman txirrindulariaren pertzepzioa eta azken honengatik hartzeko prest dagoen arrisku maila. Gipuzkoako Fora Aldundia Mugikodasuntko ota Bide Aiptojlturetako Departamento* biziker 15 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 4. BIZIKLETAREN ERABILERA 4.1. Erabileraren maiztasuna Bizikleta bide sarearen erabileraren maiztasunaz galdeginda erabiltzaileen sarearekiko onarpen mailaren edota fideltasunaren adierazle bat eskuratzen da. Zenbat eta maizago erabili orduan eta fideltasun maila altuagoa ¡zango da. Txirrindularien %41ek bizikleta bidea astean gutxienez 4 egunetan erabiltzen duela erantzuten du, beste %41ek 1 eta 3 egun artean erabiltzen duelarik. Gainontzeko % 17ak noizean behin erabiltzen du. 11. Grafikoa: Txirrindularien bizikleta bidearen erabileraren maiztasuna 2013. urteko maiztasunaren datuak aurreko urteetakoekin alderatzen badira muturretako maiztasunen konbergentzia bat antzematen da, alegia, 2011n zegoen maiztasun handienaren eta txikienaren arteko aldea txikitzen joan da hurrengo bi urteetan. Lehena % 52t¡k % 41era pasa da, eta bigarrena % lOetik % 17ra. Honen arrazoia urte ezberdinetan aztergai izan diren Unibertso ezberdinetan egon daiteke, izan ere, 2011 eta 2012an soilik derrigorrezko mugikortasunen bat ematen zen bizikleta bideak aztertu ziren, hauek normalean maizago erabiltzen direlarik. 12. Grafikoa: Txirrindularien erabileraren maiztasunaren urtez-urteko eboluzioa % 80 i % 60 % 40 % 20 % % 52 % 50 2011 2012 2013 ■7 egun asteko ■3 egun asteko oizean behin Gipuzkoako Fora Aldundia Mugikodasuntko ota Bide Aiptojlturetako Departamento* biziker 16 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 Maiztasuna generoaren arabera aztertzen bada aide handia ikus daiteke. Gizonezkoen artean noizean behin erabiltzen duen proportzioa % 15ekoa den bitartean, emakumezkoen artean % 30ekoa da. Honen arrazoietako bat gizonezkoen arteko kirolerako erabilera handiagoa izan daiteke, eta batik bat errepideko edo lasterketako txirrindularien artean bizikleta maiztasun handi batez hartzeko dagoen ohitura ere aipa daiteke. Hala ere, bi generoen arteko aide nabarmena antzematen da derrigorrezko bidaietan ere. Izan ere, astean 4-7 eguneko maiztasuna % 65ekoa da gizonezkoen artean, eta % 43koa soilik emakumezkoen kasuan. 11. Taula: Erabileraren maiztasuna generoaren arabera Aide nabarmena ere aurkitzen da bizikleta bidea derrigorrezko eta ez derrigorrezko bidaiak egiteko erabiltzen dutenen artean: lehenengoen artean astean gutxienez 4 egun erabiltzen dutenen proportzioa ia % 60 den bitartean, bigarrenen artean % 34 da (ikus 12. taula). Bi multzo horien arteko aldea eragiten dutenak lanera doazen txirrindulariak dira, horiek baitira gainontzeko taldeetatik gehien aldentzen direnak. Izan ere, astean gutxienez 4 egun erabiltzen dutenen proportzioa % 76ra iristen baita talde horretan (ikus 13. taula). "Bigarren mailako" beste bi fideltasun indartsu aipa daitezke: bidea gestioak, bisitak edo erosketak egiteko erabiltzen duten txirrindulariena (astean 1 eta 3 egun artean erabiltzen dutenen proportzioa % 68) eta kirola egiteko erabiltzen dutenen taldea (astean behin gutxienez erabiltzen dutenen proportzioa % 85). Beste muturrean azaltzen dira ikastera doazenak, horien artean bizikleta bidea noizean behin erabiltzen dute proportzioa oso altua baita (% 59). 12. Taula: Erabileraren maiztasuna mugikotasun motaren arabera Gipuzkoako Fora Aldundia Mugikodasuntko ota Bide Aiptojlturetako Departamento* biziker 17 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 13. Taula: Erabileraren maiztasuna jardueraren arabera Bidaiaren arrazoia Guztira Lana Ikasketak Gestioak, bisitak, erosketak Aisia, paseatzea Kirola 4-7 egun asteko 57 6 5 35 60 163 % 76 % 27 % 26 % 31 % 35 % 41 1-3 egun asteko 17 3 13 47 85 165 % 23 % 14 % 68 % 42 % 50 % 41 Noizean behin 1 13 1 30 25 70 % 1 % 59 % 5 % 27 % 15 % 18 EE/ED 0 0 0 1 1 2 %0 %0 % 0 % 1 % 1 % 1 75 22 19 113 171 400 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 Adinari erreparatuz gero, jokabide-eredu argi bat ikus daiteke: zenbat eta adin altuagoa izan orduan eta fideltasun maila altuagoa izaten da, adina aurrera joan ahala ohiturak finkatzeko joera handiagoa izaten delà aipa daiteke arrazoien artean. 14. Taula: Erabileraren maiztasuna adinaren arabera Adin taldeak Guztira 0-11 urtekoak 12-24 urtekoak 25 - 44 urtekoak 45 - 64 urtekoak > 65 urtekoak 4-7 egun asteko i 12 75 61 15 164 % 9 % 29 % 42 % 46 % 44 % 41 1-3 egun asteko 0 17 75 54 18 164 %0 % 41 % 42 % 40 % 53 % 41 Noizean behin 10 11 28 19 1 69 % 91 % 27 % 16 % 14 % 3 % 17 EE/ED 0 1 1 0 0 2 %0 % 2 % 1 %0 %0 % 1 11 41 179 134 34 399 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 Jarduerari dagokionez ondorioztatu daitekeen daturik esanguratsuena da bidea maizen erabiltzen dutenen taldeak okupatuta edo lanean dauden eta jubilatuen pertsonenak direla. 15. Taula: Erabileraren maiztasuna jardueraren arabera Bidegorriaren erabileraren maiztasuna Jarduera Guztira Okupatua, lanean Ikaslea Etxeko lanetan Langabezian Jubilatua, pentsionista Bestelako egoerak EE/ED 4-7 egun asteko 107 18 1 12 24 3 0 165 % 44 % 35 % 17 % 34 % 40 % 100 %0 % 41 1-3 egun asteko 101 16 2 15 29 0 1 164 % 41 % 31 % 33 % 43 % 48 %0 % 100 % 41 Noizean behin 34 18 3 8 7 0 0 70 % 14 % 35 % 50 % 23 % 12 %0 %0 % 17 EE/ED 2 0 0 0 0 0 0 2 % 1 %0 %0 %0 %0 %0 %0 %0 244 52 6 35 60 3 1 401 % 100 % 100 %100 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 4.2. Mugikortasun mota eta bidaiaren arrazoia Bidaiaren arrazoiaren azterketak bizikletak gaur egun Gipuzkoako Foru bizikleta bide sarean garraiobide gisa jokatzen duen papera ezagutzeko balio du (ezagunagoa den kirol eta a isia Id ira ko azpiegitura moduan jokatzen duenaz gain). Bidaiaren arrazoiari dagokionez, inkestatutako txirrindularien % 43k kirola egiteko eta % 28k aisiarako edo paseatzeko erabiltzen du sarea (denera ez derrigorrezko bidaien proportzioa % 71 delarik). % 19k lana du bidaiaren arrazoi gisa, % 5ek ikasketak, eta beste % 5ek gestioak, erosketak edo bisitak (denera derrigorrezko bidaien proportzioa % 29koa delarik). Gipuzkoako Foru Aldundia Mugiko«tasun*ko ota Bide Azploglturotako Departamentos i'%'. biziker 18 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 13. Grafikoa: Txirrindularien bidaiaren arrazoia % 50 % 40 % 30 % 20 % 10 % 0 Kirola Aisia, paseatzea Lana Ikasketak Gestioak, bisitak, erosketak 14. Grafikoa: Txirrindularien mugikortasun mota Derrigorrezko bidaiak — Ez-derrigorrezko bidaiak 2013an ez-derrigorrezko bidaien proportzioa, % 71, 2012an eta 2011n baino 17 eta 11 puntu altuagoa da (% 54 eta % 60 hurrenez hurren). 15. grafikoan azaltzen den bidai arrazoien gorabehera ham nabarmenak ulertzeko ikus txosten honetako metodologiaren atala (2. Metodología. Aurreko urteetako inkesten metodologiarekiko aldakuntza eta honen ondorioak) 15. Grafikoa: Txirrindularien bidaiaren arrazoiaren banaketaren urtez-urteko eboluzioa 2011 2012 2013 Kirola Aisia Lana Gestioak Ikasketak Mugikortasun mota generoaren arabera aztertzean ikusten da emakumezkoek bizikleta bideak proportzionalki askozaz gehiago erabiltzen dituztela derrigorrezko bidaiak egiteko gizonezkoek baino (% 43 emakumezkoak eta % 26 gizonezkoak). Atentzioa ematen duen beste datu bat kirola arrazoiarekiko dagoen generoen arteko Gipuzkoako Foru Aldundiu Mugiko«tasun*ko ota Bide AzplogJturotako Departamentos biziker 19 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 aldea da: gizonezkoen artean % 48, eta emakumezkoen artean % 19, ¡a 30 puntuko aldea izanik. Honen arrazoia emakumezkoek orokorrean kirol gutxiago egitea izan daiteke, aide hori errepideko txirrindularitzaren kasuan are nabarmenagoa izaten delàrik, trad¡zionalk¡ ¡a esklusiboki gizonezkoen kirola izan dena. 16. Taula: Bidaiaren arrazoia generoaren arabera Derrigorrezko bidaiek pisu handien duten adin taldea 0-24 urte artekoa da, mugikortasun mota honek % 45 suposatzen duelarik. 17. Taula: Bidaiaren arrazoia adinaren arabera Adin taldeak Guztira 0-11 urtekoak 12-24 urtekoak 25 - 44 urtekoak 45 - 64 urtekoak > 65 urtekoak Lana 0 i 46 29 0 76 % 0 % 3 % 25 % 22 % 0 % 19 Ikasketak 9 12 0 0 0 21 % 82 % 30 % 0 % 0 % 0 % 5 Gestioak, bisitak, 0 1 9 9 0 19 erosketak % 0 % 3 % 5 % 7 % 0 % 5 Aisia, paseatzea 2 16 42 38 16 114 % 18 % 40 % 23 % 29 % 46 % 29 Kirola 0 10 84 57 19 170 % 0 % 25 % 46 % 43 % 54 % 43 . 11 40 181 133 35 400 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 Bizikleta bidea egon aurretik bizikleta erabiltzen ez zutenen txirrindularien artean % 53k derrigorrezko bidaiak egiteko erabiltzen du (% 35 lanerako, %9 ikasketetarako eta %9 erosketak, bisitak edo gestioetarako). Beraz, bizikletaren erabiltzaile "berrien" artean bizikletak garraiobide gisa jokatzen duen papera askoz nabarmenagoa da. 18. Taula: Bidaiaren arrazoia aurretiko bizikletaren erabilera mailaren arabera Bidegorria egon aurretik bizikletaren erabilera maila Orain bezainbeste Orain baino gutxiago Ez zuen erabiltzen EE/ED Guztira Lana 53 13 8 i 75 % 17 % 24 % 35 % 20 % 19 Ikasketak 20 0 2 0 22 % 6 % 0 % 9 %0 % 6 Gestioak, bisitak, 12 5 2 0 19 erosketak % 4 % 9 % 9 %0 % 5 Aisia, paseatzea 83 21 8 1 113 % 26 % 39 % 35 % 20 % 28 Kirola 149 15 3 3 170 % 47 % 28 % 13 % 60 % 43 317 54 23 5 399 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 Gipuzkoako Foni Aldundia Mug)ko«lawn*ko ota Bide Aiptojlturetako Departamento* biziker 20 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 4.3. Bizikletaren erabileraren igoeraren gaineko eragina Bizikletaren eguneroko erabilera bultzatzetik haratago joz, sarea izateak eragina du, sustapenari dagokionez, bizikletaren erabileraren gainean oro har. Bizikleta bidea existitu aurretik txirrindularien ia % 79k bizikleta orain bezainbeste erabiltzen zuen, % 14k gutxiago erabiltzen zuen eta % 6k ez zuen erabiltzen. Aldagai hau generoaren arabera aztertuz gero aide nabarmenak aurki daitezke, izan ere, orain bezainbeste erabiltzen zuten emakumezkoen proportzioa % 50 da, gizonezkoen artean % 86 delarik. Hau da, gaur egun gehiago erabiltzen duten edota erabiltzaile berriak diren emakumezkoen proportzioa % 49 da (gizonezkoen artean % 13). Honek aditzera ematen du bizikleta bideak emakumezkoen artean bizikleta erabiltzeko sustapenean paper nabarmena jokatzen duela. 16. Grafikoa: Bizikleta erabiltzen al zenuen bizikleta bidea existitu aurretik? % 100 % 80 % 60 % 40 % 20 % 0 % 79 % 14 % 6 % 1 r Orain bezainbeste Orain baino gutxiago Ez zuen erabiltzen EE/ED 17. Grafikoa: Txirrindularien aurretiko bizikletaren erabileraren urtez-urteko eboluzioa % 100 i -Orain bezainbeste Orain baino gutxiago -Ez zuen erabiltzen 2011 2012 2013 2013. urteko datuak aurreko urtekoekin alderatzen badira aipagarriena den aldaketa honako hau da: 2013an asko ¡go da bizikleta bidea existitu aurretik orain bezainbeste erabiltzen zuten txirrindularien proportzioa. Eboluzio hau azaltzeko frogatzeke dagoen honako hipótesi aipa daiteke: bizikleta bidearen irekiera denboran atzerago gelditzen den neurrian erabiltzaileen garai horrekiko oroitzapena urritzen doanez, eta beraien bizikleta erabilera maila eta bidegorriaren existentziaren arteko harremana zehaztea AÉÉ Gipu/.koukn Fom Aldundiu Mugiko«tasun*ko ota Bide AzplogJturotako Departamentos biziker 21 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 zailagoa ¡zango denez, bizikleta orain bezainbeste erabiltzen zuela erantzuteko joera dago7. 19. Taula: Bizikleta bidea aurretiko bizikletaren erabilera maila generoaren arabera Generoa Guztira Gizonezkoa Emakumezkoa Orain bezainbeste 282 35 317 % 86 % 50 % 79 Orain baino gutxiago 34 20 54 % 10 % 29 % 14 Ez zuen erabiltzen 9 14 23 % 3 % 20 % 6 EE/ED 4 1 5 % 1 % 1 % 1 329 70 399 % 100 % 100 % 100 Bizikletaren erabileraren gaineko eragin hau bidaiaren arrazoiaren arabera aztertuz gero atera daitekeen ondorio interesgarri bat honako hau da: aipatutako "sustapen maila" nabarmen handiagoa delà bidaiaren arrazoi gisa gestioak, bisitak edo erosketak dituzten erabiltzaileen artean (% 37 orain baino gutxiago eta erabiltzen ez zutenen batura), arrazoi modua kirola dutenen artean baino (% 11). Ondorio hau aurretik ateratako beste bi ondorio garrantzitsuekin koherentea da: arrazoia gestioak, bisitak eta erosketak dituzten erabiltzaileen proportzio altua emakumezkoen artean eta genero honen baitan bide sareak eragindako "sustapen maila" handia. 20. Taula: Bizikleta bidea aurretiko bizikletaren erabilera maila bidaiaren arrazoiaren arabera Bidaiaren arrazoia Guztira Lana Ikasketak Gestioak, bisitak, erosketak Aisia, paseatzea Kirola Orain bezainbeste 53 20 12 83 149 317 % 71 % 91 % 63 % 73 % 88 % 79 Orain baino gutxiago 13 0 5 21 15 54 % 17 %0 % 26 % 19 % 9 % 14 Ez zuen erabiltzen 8 2 2 8 3 23 % 11 % 9 % 11 % 7 % 2 % 6 EE/ED 1 0 0 1 3 5 % 1 %0 %0 % 1 % 2 % 1 75 22 19 113 170 399 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 7 Agían komenigarria izango da gai honen inguruko galdera aldatzea. Orain arteko galdera egin beharrean ("Bizikleta erabiltzen al zenuen bizikleta bidea existitu aurretik?") hurrengo hau eginez: "Bizikleta bide hau lehenengoz erabili aurretik bizikleta erabiltzen al zenuen?". Bilatuko litzatekeen informazio mota aldatuz, eta aukerako bi erantzun emanda (Bai, Ez), beste galdera hau ere egin daiteke: "Bizikleta bide hau erabiltzen hasi zinenetik bizikleta gehiago erabiltzen al duzu?" Gipuzkoako Fora Aldundia Mugikodasuntko ota Bide Aiptojlturetako Departamento* biziker 22 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 5. TXIRRINDULARIEN MOTIBAZIOAK ETA BALORAZIOA 5.1. Bizikleta bidea erabiltzeko motibazioa Tradizionalki hiriarteko bizikleta bideen erabilera eta hauen ekarpena ariketa egitearekin eta lasaitasunarekin erlazionatu izan ohi da. Baina txirrindulariei bizikleta bideak ekartzen dien eragin positiboarengatik galdegitean sareak izan ditzakeen beste ekarpenen maila neurtu daiteke, erabiltzaileek sarea ulertzeko eta bizitzeko modu eta motibazioak ezagutuz eta, adibidez, ingurumenaren zaintzarekiko kezka eta norbanakoaren ekonomiak erabiltzaileen artean duen pisu erlatiboa ebaluatuz. Bizikleta bidea erabiltzeko motibazioan faktore askok eragin dezaketenez azterketa honetan norberarentzat nagusia dena zehazten saiatu gara, elkarrizketatukoei aukerako erantzun batzuen artean bakarra emateko eskatuz. Txirrindularien % 60k bizikleta bidea erabiltzeak ekartzen dien eragin positiboen artean ariketa, bizitasuna, plazerra edota lasaitasuna lehenesten ditu, % 35ek azkartasuna, erosotasuna edo segurtasuna, % 4k ez kutsatzea edo ekologia aipatzen du motibazio gisa, eta % lek dirua aurreztea. 18. Grafikoa: Bizikleta bideak txirrindulariari ekarritako onurak Ariketa, bizitasuna, Azkartasuna, Ekologia, ez Dirua aurreztea plazerra, lasaitasuna erosotasuna, kutsatzea segurtasuna 21. Taula: Bide sareak ekarritako onurak bidaiaren arrazoiaren arabera Bidaiaren arrazoia Guztira Lana Ikasketak Gestioak, bisitak, erosketak Aisia, paseatzea Kirola Ariketa, bizitasuna, 33 6 5 99 97 240 plazerra, lasaitasuna % 44 % 27 % 26 % 87 % 57 % 60 Ekologia, ez kutsatzea 9 0 1 2 3 15 Erabiltzaileei ekartzen % 12 % 0 % 5 % 2 % 2 % 4 dien eragin positiboa Azkartasuna, erosotasuna, 28 16 12 13 71 140 segurtasuna % 37 % 73 % 63 % 11 % 42 % 35 Dirua aurreztea 5 0 1 0 0 6 % 7 % 0 % 5 % 0 % 0 % 1 75 22 19 114 171 401 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 Bidaiaren arrazoiei erreparatuz, aide esanguratsuak antzematen dira erabiltzaileen artean. Izan ere, arrazoi gisa lana duten txirrindularien artean ekologia edo ez kutsatzea eta dirua aurreztea gainontzeko taldeen gainetik baloratzen dute (% 12 eta %7 hurrenez hurren). Aidiz, arrazoia ikasketak eta gestioak, bisitak eta erosketak dituztenen artean azkartasuna, erosotasuna edota segurtasuna jartzen duten lehen Gipu/.kouko Foni Aldundia Mug)ko«lawn*ko ota Bide Aiptojlturetako Departamento* biziker 23 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 tokian (% 73 eta % 63 hurrenez hurren). Beraz, ondorioztatu daiteke azken bi kasuetan bizikleta bidearen funtzionaltasuna bereziki baloratua den bertutea delà. Aurreko urteetako datuekin alderatuz gero, 2013an proportzio txikiagoek baloratzen dituzte ekologia eta dirua aurreztea. Datuen eboluzio honen arrazoia, berriz ere, aurreko urteekiko aldatu den aztertzeko unibertsoan aurki daiteke8, izan ere, aurreko urteetan derrigorrezko bidaiak egiten zituzten txirrindulari gehiago inkestatu ziren, eta hauek izaten dira bi eragin horiekgehien baloratzen dituzten taldeak. 19. Grafikoa: Txirrindulariari ekarritako onurak urtez urte % 80 2012 2013 ■U—Ariketa, bizitasuna, plazera, lasaitasuna * Azkartasuna, erosotasuna, segurtasuna ■m—Ekologia, ez kutsatzea ■m—Dirua aurreztea 5.2. Bizikleta bidearen gaineko txirrindularien balorazioa Txirrindulariek bizikleta bideei eta orokorrean sareari buruz egiten duten balorazioa ezagutzea ezinbestekoa da egungo bide sareak bizikletaz ibiltzeko eskaintzen dituen baldintzak hobetzeko eta eraikitzeke dagoen sarearen proiekzio eta gauzatze egokiagorako. Txirrindulariei bidearen gaineko hainbat gai zehatzei buruz galdegin zitzaien: zorua, seinaleztapena, argiztapena, bizikidetza beste erabiltzaileekin, eta gai guzti hauek kontuan hartuta emandako balorazio orokorra. Eskaera Otik lOera bitarteko puntuazio bat ematea zen, gero jasotako puntuazioak, asebetetze maila ezagutze aidera, jarraian azaltzen den moduan taldekatu direlarik: 22. Taula: Puntuazioen eta asebetetze mailen arteko baliokidetasunak Balorazioa puntutan Baliokidea hitzetan 0,1,2 Batere ez pozik 3,4 Ez pozik 5,6,7 Pozik 8, 9,10 Oso pozik Zoruaren gaineko balorazioa Zoruaren egoerarekin txirrindularien % 61 oso pozik eta % 37 pozik dago. Sarean batezbeste 7,6ko puntuazioa ematen zaio zoruari (oso pozik), hobekien baloratutako Ikus txosten honen 2. Metodología. Aurreko urteetako inkesten metodologiarekiko aldakuntza eta honen ondorioak atala. Gipuzkoako Fora AUlumiia Mug)ko«lawn*ko ota Bide Azplojlturetako Departamento* biziker 24 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 gaia delarik. Puntuaziorik baxuena Azpeitia-Azkoitiko bizikleta bidekoa da, 6,9 punturekin (pozik), eta altuena Zizurkil-Asteasuko bidekoa, 8,2 punturekin (oso pozik). 20. Grafikoa: Txirrindularien zoruarekiko asebetetze maila % 75 % 60 % 45 % 30 % 15 % 0 % 61 Batere ez pozik Ez pozik Pozik Oso pozik 21. Grafikoa: Zoruaren egoeraren gaineko txirrindularien balorazioa bidez bide !■■■■■■■ Zizurkil- Soraluze- Eskoriatza- Legazpi- Tolosa-Alegia Astigarraga- Zumarraga- Azpeitia- Asteasu Bergara Aretxabaleta Urretxu Martutene Azkoitia Azkoitia Seinaleztapenaren gaineko balorazioa Seinaleztapenaren egoerarekin txirrindularien % 54 oso pozik eta %42 pozik dago. Sarean batezbeste 7,4ko puntuazioa ematen zaio seinaleztapenari (oso pozik), bigarren hobekien baloratutako gaia izanik (zorua baino 0,2 puntu gutxiago). Puntuaziorik baxuena Azpeitia-Azkoitiko bizikleta bidekoa da kasu honetan ere, 6,7 punturekin (pozik) eta altuena Zizurkil-Asteasukoa 8,2 punturekin (oso pozik). 22. Grafikoa: Txirrindularien seinaleztapenarekiko asebetetze maila % 75 % 60 % 45 % 30 % 15 % 0 Gipuzkoako Fora Aldundia Mugikodasuntko ota Bide Azploglturetako Departamento* biziker 25 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 23. Grafikoa: Seinaleztapenaren gaineko txirrindularien balorazioa bidez bide Zizurkil- Eskoriatza- Zumarraga- Legazpi- Soraluze- Astigarraga- Tolosa-Alegia Azpeitia- Asteasu Aretxabaleta Azkoitia Urretxu Bergara Martutene Azkoitia Argiztapenaren gaineko balorazioa Argiztapenaren egoerarekin txirrindularien % 31 oso pozik eta beste % 31 pozik dago. Sarean batezbestez 7,3ko puntuazioa ematen zaio argiztapenari (oso pozik), zoruak baino 0,3 puntu gutxiago eta seinaleztapenak baino 0,1 puntu gutxiago izanik. Esan beharra dago txirrindularien % 35k ez duela puntuaziorik eman, bidea egun argiz erabiltzeagatik ez duelako argiztapenaren funtzionamendua ezagutzeko aukerarik izan. Puntuaziorik baxuena Astigarraga-Martutenekoa da, 6,8 punturekin (pozik), eta altuena Eskoriatza-Aretxabaletakoa, 8,1 punturekin (oso pozik). % 40 % 30 % 20 % 10 %0 24. Grafikoa: Txirrindularien argiztapenarekiko asebetetze maila Batere ez pozik Ez pozik Pozik Oso pozik Ez du erantzuten 25. Grafikoa: Argiztapenaren gaineko txirrindularien balorazioa bidez bide Bizikidetzaren egoeraren gaineko balorazioa Bizikleta bide sareko erabiltzaile ezberdinen arteko bizikidetza edo baterako existentzia da puntuaziorik baxuena jasotzen duen arloa, izan ere batezbeste 6,8 puntu ematen Gipuzkoako Foni Aldundia Mugikodasuntko ota Bide Aiptojlturetako Departamento* biziker 26 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 baitzaizkio (pozik). Oso pozik dauden txirrindularien portzentajea % 33koa da soilik, eta kontuan hartzekoa da % 1 ez pozik edo batere ez pozik azaltzen delà (5etik beharako puntuazioa emanez). Puntuaziorik baxuena Tolosa-Alegikoa da, 6,2 punturekin (pozik), eta altuena Eskoriatza-Aretxabaletakoa, 7,5 punturekin (oso pozik). 26. Grafikoa: Txirrindularien bizikidetzarekiko asebetetze maila 27. Grafikoa: Bizikidetzaren gaineko txirrindularien balorazioa bidez bide I ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ Eskoriatza- Zizurkil- Zumarraga- Legazpi- Astigarraga- Soraluze- Azpeitia- Tolosa-Alegia Aretxabaleta Asteasu Azkoitia Urretxu Martutene Bergara Azkoitia Bizikleta bidearen gaineko balorazio orokorra Bizikletaz ibiltzeko azpiegiturak eskaintzen dituen baldintza nagusiak kontuan hartuta (zorua, seinaleztapena, argiztapena eta bizikidetza) txirrindulariengandik jasotako batez besteko puntuazioa 7,5 da. Txirrindularien % 52 oso pozik eta % 45 pozik dago. Hobekien baloratutako bizikleta bideak Zizurkil-Asteasu eta Eskoriatza-Aretxabaletako dira, 8,1 punturekin, eta okerren baloratutakoa Azpeitia-Azkoitikoa 7,1 punturekin. 28. Grafikoa: Txirrindularien bizikleta bidearekiko asebetetze maila orokorra % 75 % 60 % 45 % 30 % 15 % 0 Ez pozik Pozik Oso pozik Ez du erantzuten Gipuzkoako Fora Aldumiia Mugikodasuntko ota Bide Aiptojlturetako Departamento* biziker 27 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 29. Grafikoa: Bizikleta bidearen gaineko txirrindularien balorazio orokorra bidez bide !■■■■■■■ Zizurkil- Eskoriatza- Legazpi- Zumarraga- Soraluze- Tolosa-Alegia Astigarraga- Azpeitia- Asteasu Aretxabaleta Urretxu Azkoitia Bergara Martutene Azkoitia Balorazio orokorraren batezbestekotik behera dauden hiru bizikleta bideen (Azpeitia- Azkoitia, Astigarraga-Martutene eta Tolosa-Alegia) arlokako balorazioen azterketa konparatua eginez gero honako hau ikus daiteke: arloen erdian edo gehiagotan batezbestekotik behera kokatzen direla (beheko taula). Taula berean zirkunstantzia bitxi bat aurki daiteke taulari begiratuz eta bizikleta bide bakoitzaren erabilera kuantitatiboa ezagutuz: balorazio baxuenak dituzten aipatutako hiru bizikleta bideak erabiltzaile kopuru handienak dituzten bideak dira (hiru bide hauek dira egunean 1000 erabiltzailetik gora dituzten bakarrak). Bestalde, balorazio altuenak dituzten bi bizikleta bideak (Zizurkil-Asteasu eta Eskoriatza-Aretxabaleta) erabiltzaile kopuru baxuenak dituzten bideak dira. Erabiltzaileen intentsitateen eta bizikleta bidearen balorazioaren artean harremanen bat dagoela esan daiteke beraz, horren zergatia argitzeke dagoelarik. 23. Taula: Arlo ezberdinen txirrindularien balorazioak bidez bide BIZIKLETA BIDEA Zoma Seinaleztapena Argiztapena Bizikidetza OROKORRA Zizurkil-Asteasu 8,2 8,2 7,3 7,5 8,1 Es ko ri atza-Aretxa bal eta 8,1 8,1 8,1 7,5 8,1 Legazpi-Urretxu 7,8 7,6 7,6 7 7,8 Zumarraga-Azkoitia 7,2 7,6 7 7,2 7,8 Soraluze-Bergara 8,2 7,4 7,5 6,6 7,7 Tolosa-Alegia 7,7 7,3 7,3 6,2 7,3 Astigarraga-Martutene 7,5 7,3 6,8 6,8 7,2 Azpeitia-Azkoitia 6,9 6,7 7,1 6,5 7,1 Batezbestekoa 7,7 7,4 7,3 6,8 7,5 BDagokion arloaren batezbestekoan edo honetatik gora dauden balorazioak Dagokion arloaren batezbestekotik behera dauden balorazioak Balorazio orokorra erabileraren maiztasunaren arabera aztertuz gero honako hau ikusten da: bidea noizean behin erabiltzen dutenen artean hobeto baloratzen delà. Azpitalde honen % 70 oso pozik azaltzen da, osotasuna kontuan hartuta proportzio hori % 52koa den bitartean. Izan ere, logikoa dirudi pentsatzea bidea gehiago erabiltzen den neurrian honekiko exigentzia maila ere igotzea. Gipuzkoako ______Foni Aldundia Muiikortawnoko da Bide — — — Azploglturotako Departamento* biziker 28 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 24. Taula: Bizikleta bidearekiko asebetetze maila erabileraren maiztasunaren arabera Bidegorriaren erabileraren maiztasuna 4-7 eg un asteko 1-3 egun asteko Noizean behin EE/ED Guztira Ez pozik 3 2 0 0 5 % 2 % 1 % 0 % 0 % 1 Pozik 77 84 21 1 183 Bidegorriaren gaineko % 47 % 51 % 30 % 50 % 46 balorazio orokorra Oso pozik 82 78 48 1 209 % 50 % 47 % 70 % 50 % 52 Ez du erantzuten 2 1 0 0 3 % 1 % 1 % 0 % 0 % 1 164 165 69 2 400 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 Aurreko hipótesi bera aipa daiteke balorazio orokorra bidea egon aurretik erabiltzaileek zeukaten bizikletaren erabilera mailaren arabera aztertzean. Hau da, bizikleta bidea existitu aurretik bizikleta erabiltzen ez zutenen artean % 74 oso pozik azaltzen da, batezbestea baino 22 puntu gehiago. Datu horrek berriz ere agerian uzten du bide azpiegiturek txirrindulari berriak eskuratzeko duten eragin nabaria. Balorazio hobeagoa ere ematen zaio bidaia bera autoan egiteko ez duten derrigorrezko txirrindularien aldetik ere, % 75 oso pozik azaltzen da, autoa erabiltzeko aukera duten aldetik oso pozik dagoen portzentajea % 57 den bitartean. 25. Taula: Bizikleta bidearekiko asebetetze maila aurretiko erabilera mailaren arabera Bidegorria egon aurretik bizikletaren erabilera maila Ora in bezainbeste Orain baino gutxiago Ez zuen erabiltzen EE/ED Guztira Ez pozik 4 0 i 0 5 % 1 % 0 % 4 % 0 % 1 Pozik 140 34 5 3 182 Bidegorriaren gaineko % 44 % 62 % 22 % 60 % 46 balorazio orokorra Oso pozik 170 21 17 2 210 % 54 % 38 % 74 % 40 % 53 Ez du erantzuten 3 0 0 0 3 % 1 % 0 % 0 % 0 % 1 317 55 23 5 400 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 26. Taula: Asebetetze maila bidaia autoan egiteko aukeraren arabera 5.3. Garraio modua aukeratzearen gaineko bide sarearen eragina Bidaia autoan egiteko aukera Derrigorrezko mugikortasunarekin erlazionatutako txirrindularien artean (alegia, bidaiaren arrazoia lana, ikasketak, gestioak edo erosketak dutenak) bidaia berbera Gipuzkoako Foru Aldundiu Mugiko«tasun*ko ota Bide AzplogJturotako Departamentos i'%-c biziker 29 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 autoz egiteko duten aukera duten ala ez aztertzea interesgarria da, nagusiki erabiltzaile hauengan bizikleta bide sareak sorrarazten duen erakarpen maila neurtzeko. Informazio hau ere baliagarria izan daiteke bide sarearen erabiltzaile potentzialak erakartzeko garatu daitezkeen sustapen estrategiak diseinatzen laguntzeko. 30. Grafikoa: Bidaia autoan egiteko aukerarik? Derrigorrezko mugikortasunarekin erlazionatutako txirrindularien %82ak bidaia berbera autoz egiteko aukera du. Proportzio altu hau, logikoa denez, askozaz baxuagoa da ikasleen artean, gizarte sektore honen bizikletarekiko "gatibutasun" maila (bizikletarekiko edo garraio publikoarekiko dependentzia) handiagoa adieraziz. 27. Taula: Bidaia autoan egiteko aukera bidaiaren arrazoiaren arabera9 Bidaiaren arrazoia Lana Ikasketak Gestioak, bisitak, erosketak Aisia, paseatzea Guztira Bai 63 13 15 2 93 Bidaia autoan % 89 % 59 % 83 % 100 % 82 egiteko aukera Ez 8 9 3 0 20 % 11 % 41 % 17 % 0 % 18 71 22 18 2 113 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 31. Grafikoa: Bidaia autoan egiteko aukeraren eboluzioa urtez urte Bai Ez Aldagai honen azken him urteko eboluzioari begiratuz gero atentzioa ematen dueña honakoa da: bidaia berbera egiteko autoa erabiltzeko aukera gero eta hedatuagoa dagoela (2011ko % 63tik 2013ko % 82ra pasaz, eta ondorioz 15 puntu igoaz). Baliteke 2013an ikasle gutxiago inkestatu ¡zana zerikusirik izatea (aztertutako unibertsoaren 9 Taula honen emaitzak 113 lagunen estatistikan oinarritzen diren arren, 400 lagunen laginean dute jatorria. Alegia, 400 lagun horietatik derrigorrezko bidaia egiten ari zirenei egin zitzaien bidaia berbera egiteko autoaren aukerari buruz (galdera hori bizikleta bidea kirola egiteko edo paseatzeko erabiltzen ari direnei egiteakez baitu zentzurik). Gipuzkoako Fora Aldundia Mugikodasuntko ota Bide Aiplojlturetako Departamento* biziker 30 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 aldaketarengatik), baina areagotze honen arrazoi garbirik ez dugu aurkitu oraingoz, kontuan hartuta azken urteetan gerta izan daitekeen motorizazio tasen igoera (asko moteldu dena) ez lukeela horrenbesteko igoera azalduko. Bizikleta bidea egon ezean aukeratuko litzatekeen garraiobidea Derrigorrezko mugikortasunarekin erlazionatutako txirrindulariei bizikleta bidea egon ezean bidaia berbera egiteko aukeratuko luketen garraiobideaz galdetuta, hauen bizikletarekiko leialtasun edo atxikimendu maila neur dezakegu, baita bizikleta bidea ez egotekotan bidaia berbera bizikletaz egiteko beste bideen segurtasun eta erakargarritasun maila ere. Halere kontuan hartu behar da erabiltzaile askori gerta dakiokeela bizikleta rekiko leialtasun oso handia izanda ere bidaia berbera bizikletaz egiteko gutxieneko segurtasuna eskaintzen duen beste bideren bat erabiltzeko aukerarik ez izatea, kasu honetan beste garraiobide baten hautua ezinbestekoa delarik. Derrigorrezko mugikortasunarekin erlazionatutako txirrindularien %41ek bizikleta erabiltzen jarraituko luke bizikleta bidea egon ezean, % 39k autoa hartuko luke eta % 12kgarraio publikoa. 32. Grafikoa: Bizikleta bidea egon ezean aukeratutako litzatekeen garraiobidea Bizikletaz, beste Autoa Garraio publikoa Bestelako EE/ED bide batetik aukerak Bidaia berbera bizikletaz beste bide batetik egingo luketen proportzioa (% 41) generoaren arabera aztertuz gero aide handia nabaritzen da gizonezkoen (% 47) eta emakumezkoen artean (% 26). Ezberdintasun honen arrazoia emakumeek bide- segurtasunaren inguruan duten pertzepzio ezberdina izan daiteke, bizikletaz ibiltzeko edozein bideri edo galtzadari segurtasun eta erosotasun maila handiagoa eskatuz. Bidaia autoz egitea erabakiko luketen artean ez dago generoaren araberako ezberdintasunik (% 40 inguru bi generoetan). Ondorioz garraio publikoak hartuko luke emakumezkoen artean gizonekiko bizikletak galdutako 20 puntuko kuota hori (honek ere azaleratzen du orokorrean emakumezkoek garraio publikoarekiko duten leialtasun handiagoa, edo behintzat garraiobide hau erabiltzeko ohitura handiagoa). Gipuzkoako Foni Aldundia Mug)ko«lawn*ko ota Bide Aiptojlturetako Departamento* biziker 31 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 28. Taula: Aukeratutako litzatekeen garraiobidea generoaren arabera Generoa Gizonezkoa Emakumezkoa Guztira Bizikletaz, beste bide 38 8 46 batetik % 47 % 26 % 41 Autoa 32 12 44 % 40 % 39 % 39 Bidegorria izan ezean Garraio publikoa 6 7 13 aukeratutako alternatiba % 7 % 23 % 12 Beste aukerak 3 2 5 % 4 % 6 % 4 EE/ED 2 2 4 % 2 % 6 % 4 81 31 112 % 100 % 100 % 100 Aldagaia bidaiaren arrazoiaren arabera aztertuz gero bizikleta leialtasun handiena (alegia, bidaia berbera bizikletan beste bide batetik egiteko prest daudenak) bidaia ikasketetara joateko egiten dutenen artean aurki daiteke (% 64). Jarrera hori gazteenen artean nagusia ¡zateko arrazoia zerikusirik izan dezake adin-talde horretan zabalduago dagoen ausardi-mailarekin bizitzaren edozein alderditan. Lanera doazenen artean "bizikletari leialtasuna" batezbestekoan mantentzen den bitartean (%41), nabarmen jaisten da bidaia gestioak, erosketak edota bisitak egiteko erabiltzen dutenen artean (% 22), gehien bat emakumez osatutako azpitaldea dena. 29. Taula: Aukeratutako litzatekeen garraiobidea bidaiaren arrazoiaren arabera Bidaiaren arrazoia Gestioak, bisitak, Guztira Lana Ikasketak erosketak Aisia, paseatzea Bizikletaz, beste bide 29 14 4 0 47 batetik % 41 % 64 % 22 %0 % 42 Autoa 32 2 10 0 44 % 45 % 9 % 56 %0 % 39 Bidegorria izan ezean Garraio publikoa 7 2 4 0 13 aukeratutako alternatiba % 10 % 9 % 22 %0 % 12 Beste aukerak 3 1 0 1 5 % 4 % 5 %0 % 50 % 4 EE/ED 0 3 0 1 4 %0 % 14 %0 % 50 % 4 71 22 18 2 113 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 Adina igotzen den heinean "bizikletari leialtasuna" jaitsi egiten da, 25 urtetik aurrera autoaren hautua % 40 tik gora mantentzen delàrik (% 50 izanez 25 eta 44 urteko txirrindularien artean). 30. Taula: Aukeratutako litzatekeen garraiobidea adinaren arabera Adin taldeak Guztira 0-11 urtekoak 12-24 urtekoak 25 - 44 urtekoak 45 - 64 urtekoak Bizikletaz, beste bide 7 8 19 12 46 batetik % 70 % 57 % 37 % 34 % 41 Autoa 2 1 26 15 44 % 20 % 7 % 50 % 43 % 40 Bidegorria izan ezean Garraio publikoa 0 2 5 5 12 aukeratutako alternatiba %0 % 14 % 10 % 14 % 11 Beste aukerak 0 1 2 2 5 %0 % 7 % 4 % 6 % 5 EE/ED 1 2 0 1 4 % 10 % 14 %0 % 3 % 4 10 14 52 35 111 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 Gipuzkoako Fom Aldundia Mug)ko«lawn*ko ota Bide Azpleglturetako Dopartamontua biziker 32 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 Logikoa denez bizikleta erabiltzen esperientzia eta trebezia gehien duten txirrindulariak dira "bizikletarekiko leialtasun" handiena dutenak. Izan ere bizikleta bidea existitu aurretik orain bezainbeste erabiltzen zutenen eguneroko txirrindularien % 51k jarraituko luke bizikleta erabiltzen bizikleta bidea egon ezean. Proportzio hau % 20koa da bizikleta orain baino gutxiago erabiltzen zutenen artean, eta soilik % 9koa bizikleta erabiltzen ez zutenen artean. 31. Taula: Aukeratutako litzatekeen garraiobidea aurretiko bizikletaren erabileraren arabera Bidegorria egon aurretik bizikletaren erabilera maila Orain bezainbeste Orain baino gutxiago Ez zuen erabiltzen Guztira Bizikleta erabiltzen jarraitzeko 41 4 i 46 prest daudenak % 51 % 20 % 9 % 41 Bizikleta edozein egoeratan erabiltzeko prest daudenak Bizikleta erabiltzen jarra itzeko 38 15 9 62 prest ez daudenak % 47 % 75 % 82 % 55 Ez du erantzuten 2 1 1 4 % 2 % 5 % 9 % 4 81 20 11 112 % 100 % 100 % 100 % 100 Aldagaiaren azken hiru urteetako eboluzioari begiratzen bazaio gorabeherak antzematen dira, mugikortasun jasangarriaren ikuspegitik itxaropentsuak direnak: Bidaia bizikletaz beste bidetik egiteko aukeratuko luketen 2011ko proportzioa, % 41,16 puntu jaitsi zen 2012an, 2013an berreskuratu delarik; Autoa alternatiba gisa alderantzizko bilakaera izan du (2011ean % 29, 2012an % 56 eta 2013an % 39); Garraio publikoak eta beste aukerek apurkako jaitsierak izan dituzte. 33. Grafikoa: Aukeratuko litzatekeen alternatibaren eboluzioa urtez urte 60% i 2011 2012 2013 ■U—Bizikletaz beste bide batetik ■m—Autoa ■m—Garraio publikoa -■— Beste aukerak Gipuzkoako Fom Aldundia Mug)ko«lawn*ko ota Bide Aiplojlturetako Departamento* biziker 33 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 6. OINEZKOEN EZAUGARRIAK Oinezkoen atal honetan ematen den informazioa 150 ¡nkesten lagin batean oinarritzen denez, emango diren datuen balio estatistikoa baxua delà aitortu behar da. Halere aztertzen diren arloei buruzko oinezkoen joeren berri izateko balio dezake (are gehiago kontuan hartuta oinezkoen taldea txirrindulariena baino askoz homogeneoagoa delà, behintzat aztertu diren gaietan). 6.1. Generoaren eta adinaren araberako oinezkoen banaketa Eskuz egindako kontaketen arabera sareko oinezkoen % 53a gizonezkoa da, emakumezko oinezkoak beraz % 47a izanik10. Aurreko urteko datuekin alderatzen bada ikusten da 2012 urtearekiko proportzioak mantendu egiten direla. Adinari dagokionez, oinezko guztien % 76 45 urtetik gorakoa da. Nabarmentzeko datua da 45 urtetik beherako oinezkoen presentzia urria, izan ere, guztien % 23a ba¡tira soilik. Batez besteko adina 56 urtekoa da (txirrindulariena baino 14 urte zaharragoa). 34. Grafikoa: Generoaren eta adinaren araberako oinezkoen banaketa % 60 -i % 45 - Gizon Emakume 12-24 urte 25 - 44 urte 45 - 64 urte > 65 urte Generoa Adina 35. Grafikoa: Oinezkoen generoaren banaketaren urtez-urteko eboluzioa11 % 100 % 80 % 60 % 40 % 20 % 2012 % 53 % 47 % 53 % 47 ■m—Gizonezkoa Emakumezkoa 2013 10 Proportzio ia berdina ateratzen da jasotako laginaren arabera, % 54ko gizonezkoekin. 11 2011ko daturik ez dago, urte hartan ez baitzen oinezkoen eskuzko kontaketarik egin. Gipuzkoako Fora AUlumiia Mugikodasuntko ota Bide Aiptojlturetako Departamento* biziker 34 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 6.2. Jardueraren araberako oinezkoen banaketa Oinezkoen gehiengo zabal bat, % 49, jubilatua edo pentsionista da. % 28 okupatua edo lanean dago, % 9 etxeko lanetan, % 8 langabezian, eta % 1 ikaslea da 36. Grafikoa: Jardueraren araberako oinezkoen banaketa 7. OINEZKOEN ERABILERA 7.1. Erabileraren maiztasuna Bizikleta bide sarearen erabileraren maiztasunaz galdeginda erabiltzaileen sarearekiko onarpen mailaren edota fideltasunaren adierazle bat eskuratzen da. Zenbat eta maizago erabili, orduan eta fideltasun maila altuagoa ¡zango da. Oinezkoen % 72k bizikleta bidea astean gutxienez 4 egunetan erabiltzen duela erantzuten du, beste % 22k 1 eta 3 egun artean erabiltzen duelarik. Gainontzeko % 5ak noizean behin erabiltzen du. 37. Grafikoa: Oinezkoen bizikleta bidearen erabileraren maiztasuna 4-7 egun asteko 1-3 egun asteko Noizean behin EE/ED Erabileraren maiztasuna adinaren arabera aztertuz hurrengo jokabide-eredua antzeman daiteke: zenbat eta zaharragoa izan orduan eta fideltasun maila altuagoa izaten da. lido horretatik azpimarratzekoa da 65 urtetik gorako oinezkoen erabilera-maiztasun altua, izan ere oinezkoen talde honen % 88k astean gutxienez 4 egunetan erabiltzen baitu. Honen arrazoi gisa adineko pertsona askok paseo lasaia eta ariketa arina egiteko duten eguneroko beharra eta ohitura aipa daiteke (herri askotako anbulatorio eta Gipuzkoako _____Foni Aldundia Muiikortawnoko da Bide — — — Azploglturotako Doportamontua biziker 35 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 osasun etxeetan pertsona nagusiei gomendatzen zaien ariketa da herri arteko bizikleta bideetatik paseatzea). Izan ere, herri askotan, beste espazio egoki edo atseginen faltan, paseo mota hau eglteko aukera bakarretakoa Izaten da bizikleta bldeak eskalntzen dueña. 32. Taula: Oinezkoen erabileraren maiztasuna adinaren arabera Adin taldea 12-24 urtekoak 25 - 44 urtekoak 45 - 64 urtekoak > 65 urtekoak Guztira 4-7 egun asteko 6 13 38 45 102 % 60 % 54 % 68 % 88 % 72 1-3 egun asteko 3 10 13 4 30 Bidegorriaren erabileraren % 30 % 42 % 23 % 8 % 21 maiztasuna Noizean behin 1 1 4 2 8 % 10 % 4 % 7 % 4 % 6 ED/EE 0 0 1 0 1 % 0 %0 % 2 % 0 % 1 10 24 56 51 141 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 Jarduerarl dagoklonez ondorloztatu daltekeen daturlk esanguratsuena da bldea malzen erablltzen dutenen taldeak etxeko lanetan dablltzan pertsonak dlrela (% 85k gutxlenez 4 egun astean erablltzen du), antzeko portzentajeak antzematen dira langabetuen eta jubllatuen artean (% 82 eta % 80 hurrenez hurren). 33. Taula: Oinezkoen erabileraren maiztasuna jardueraren arabera Inkestatutako pertsonaren jarduera Guztira Okupatua, lanean Ikaslea Etxeko lanetan Langabezian Jubilatua, pentsionista 4-7 egun asteko 21 6 il 9 55 102 % 54 % 60 % 85 % 82 % 80 % 72 1-3 egun asteko 14 3 2 1 11 31 Bidegorriaren erabileraren % 36 % 30 % 15 % 9 % 16 % 22 maiztasuna Noizean behin 4 1 0 1 2 8 % 10 % 10 % 0 % 9 % 3 % 6 ED/EE 0 0 0 0 1 1 % 0 % 0 % 0 % 0 % 1 % 1 39 10 13 11 69 142 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 2013. urteko malztasunaren datuak aurreko urteetako datuekln alderatuz gero ez da ezberdlntasun azplmarragarrlrlk aurkltzen. 38. Grafikoa: Oinezkoen erabileraren maiztasunaren urtez-urteko eboluzioa % 100 % 80 % 72 % 74 % 72 M—4-7 egun asteko ■m—1-3 egun asteko ■m—Noizean behin % 60 % 40 % 20 % % 24 2011 2012 2013 Gipuzkoako Foni Aldundia Mugikodasuntko ota Bide Aiptojlturetako Departamento* biziker 36 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 7.2. Mugikortasun mota eta bidaiaren arrazoia Bidaiaren arrazoiaren azterketak oinezkoen artean Gipuzkoako Foru bizikleta bide sareak ezaguna den aisialdirako eta paseorako jokatzen duen papera baieztatzeko balio badu ere, hauen artean geroz eta garrantzi handiagoa har dezaketen beste erabiltzeko arrazoien neurria ezagutzeko balio du. Bidaiaren arrazoiari dagokionez, inkestatutako oinezkoen % 81k paseatzeko eta % 15ek kirola egiteko erabiltzen du sarea (denera ez derrigorrezko bidaien proportzioa % 96 delarik). % 3k lana du bidaiaren arrazoi gisa, % lek ikasketak, eta beste % lek gestioak, erosketak edo bisitak (denera derrigorrezko bidaien proportzioa % 4koa delarik). 39. Grafikoa: Oinezkoen bidaiaren arrazoia 40. Grafikoa: Oinezkoen mugikortasun mota erosketak % 4 Derrigorrezko bidaiak _ Ez-derrigorrezko bidaiak 2013an derrigorrezko bidaien proportzioa, % 4, 2012an baino 21 baxuagoa da (orduan % 25ekoa zen). 2011rekiko alderatuz berriz, oso datu antzekoa, orduan % 6koa izan baitzen proportzio hura. 2012an izandako derrigorrezko bidaien ham proportzio handiaren azalpena metodologian aipatutako aztertutako unibertsoaren aldaketan, eta inkestak egin ziren asteetan izandako eguraldian aurki daiteke, izan ere, inkestak egin ziren bi asteetan oso eguraldi egokia egin baitzuen oinez ibiltzeko. 41. Grafikoa: Oinezkoen bidaiaren arrazoiaren banaketaren urtez-urteko eboluzioa Kirola Aisia Lana Gestioak Ikasketak Gipuzkoako Fora Aldundia Mugikodasuntko ota Bide Aiptojlturetako Departamento* biziker 37 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 8. OINEZKOEN MOTIBAZIOAK ETA BALORAZIOA 8.1. Bizikleta bidea erabiltzeko motibazioa Txirrindulariei bezala oinezkoei bizikleta bideak ekartzen dien eragin positiboarengatik galdegitean, orokorrean erabiltzeko arrazoiarekin bat datorren erantzunarekin aurkitu gara, alegia, oinezkoen % 91ri bizikleta bideak ekartzen dizkion onura nagusiak ariketa, bizitasuna, plazerra edota lasaitasuna dira. 42. Grafikoa: Bizikleta bideak oinezkoari ekarritako onurak % 100 % 80 % 60 % 40 % 20 % 0 - % 91 % 7 % 1 % 1 Ariketa, bizitasuna, Azkartasuna, Ekologia, ez ED/DD plazerra, erosotasuna, kutsatzea lasaitasuna segurtasuna 8.2. Bizikleta bidearen gaineko oinezkoen balorazioa Oinezkoek bizikleta bideei eta orokorrean sareari buruz egiten duten balorazioa ezagutzea garrantzitsua da egungo bide sareak oinez ibiltzeko eskaintzen dituen baldintzak hobetzeko eta eraikitzeke dagoen sarearen proiekzio eta gauzatze egokiagorako. Txirrindulariei egin zitzaien bezala oinezkoei bidearen gaineko hainbat gai zehatzei buruz galdegin zitzaien: zorua, seinaleztapena, argiztapena, bizikidetza beste erabiltzaileekin eta gai guzti hauek kontuan hartuta emandako balorazio orokorra. Eskaera Otik lOera bitarteko puntuazio bat ematea zen, gero jasotako puntuazioak, asebetetze maila ezagutze aidera, jarraian azaltzen den moduan taldekatu direlarik: 34. Taula: Puntuazioen eta asebetetze mailen arteko baliokidetasunak Balorazioa puntutan Baliokidea hitzetan 0,1,2 Batere ez pozik 3,4 Ez pozik 5,6,7 Pozik 8, 9,10 Oso pozik Zoruaren gaineko balorazioa Zoruaren egoerarekin oinezkoen % 64 oso pozik eta % 32 pozik dago. Sarean batezbeste 7,6ko puntuazioa ematen zaio zoruari (oso pozik), seinaleztapenarekin batera hobekien baloratutako gaia izanda. Puntuaziorik baxuena Azpeitia-Azkoitiko bizikleta bidekoa da, 6,6 punturekin (pozik), eta altuena Soraluze-Bergara bidekoa, 8,5 punturekin (oso pozik). Gipuzkoako _____Foni Aldundia Muiikortawnoko da Bide — — — AzplogJturotako Dopartamentua biziker 38 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 43. Grafikoa: Oinezkoen zoruarekiko asebetetze maila % 75 % 60 % 45 % 30 % 15 % 0 % 1 Batere ez pozik % 2 Ez pozik Pozik Oso pozik 44. Grafikoa: Zoruaren egoeraren gaineko oinezkoen balorazioa bidez bide Soraluze- Eskoriatza- Astigarraga- Tolosa-Alegia Zizurkil- Legazpi- Zumarraga- Azpeitia- Bergara Aretxabaleta Martutene Asteasu Urretxu Azkoitia Azkoitia Seinaleztapenaren gaineko balorazioa Seinaleztapenaren egoerarekin oinezkoen % 61 oso pozik eta % 38 pozik dago. Sarean batezbeste 7,6ko puntuazioa ematen zaio seinaleztapenari (oso pozik), zoruarekin batera hobekien baloratutako gaia izanik. Puntuaziorik baxuena Azpeitia-Azkoitiko bizikleta bidekoa da kasu honetan ere, 7,4 punturekin (oso pozik) eta altuena Soraluze- Bergarakoa 8,3 punturekin (oso pozik). 45. Grafikoa: Oinezkoen seinaleztapenarekiko asebetetze maila % 75 % 60 % 45 % 30 % 15 % 0 % 1 Batere ez pozik % 1 Ez pozik Pozik Oso pozik Gipuzkoako Fora Aldundia Mugikodasuntko ota Bide Azploglturetako Departamento* biziker 39 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 46. Grafikoa: Seinaleztapenaren gaineko oinezkoen balorazioa bidez bide 10 8 6 4 2 Batezbestekoa 7,6 Soraluze- Eskoriatza- Astigarraga- Legazpi- Tolosa-Alegia Zizurkil- Zumarraga- Azpeitia- Bergara Aretxabaleta Martutene Urretxu Asteasu Azkoitia Azkoitia Argiztapenaren gaineko balorazioa Argiztapenaren egoerarekin oinezkoen % 25 oso pozik eta beste % 31 pozik dago. Sarean batezbeste 7,2ko puntuazioa ematen zaio argiztapenari (oso pozik), zorua eta seinaleztapenari baino 0,4 puntu gutxiago. Esan beharra dago oinezkoen % 41k ez duela puntuaziorik eman, bidea egun argiz erabiltzeagatik ez duelako argiztapenaren funtzionamendua ezagutzeko aukerarik izan. Puntuaziorik baxuena Astigarraga- Martutenekoa da, 6,2 punturekin (pozik), eta altuena Eskoriatza-Aretxabaletakoa, 8,3 punturekin (oso pozik). 47. Grafikoa: Oinezkoen argiztapenarekiko asebetetze maila % 50 % 40 % 30 % 20 % 10 % 0 Batere ez pozik Ez pozik Pozik Oso pozik Ez du erantzuten 48. Grafikoa: Argiztapenaren gaineko oinezkoen balorazioa bidez bide Eskoriatza- Tolosa-Alegia Soraluze- Legazpi- Azpeitia- Zizurkil- Zumarraga- Astigarraga- Aretxabaleta Bergara Urretxu Azkoitia Asteasu Azkoitia Martutene Gipuzkoako Foni Aldundia Mugikodasuntko ota Bide Aiptojlturetako Departamento* biziker 40 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 Bizikidetzaren egoeraren gaineko balorazioa Bizikleta bide sareko erabiltzaile ezberdinen arteko bizikidetza edo baterako existentzia da puntuaziorik baxuena jasotzen duen arloa, izan ere batezbeste 6,8 puntu ematen baitzaizkio (pozik). Oso pozik dauden oinezkoen portzentajea % 37koa da soilik, eta kontuan hartzekoa da % 1 ez pozik edo batere ez pozik azaltzen delà (5etik beharako puntuazioa emanez). Puntuaziorik baxuena Tolosa-Alegikoa da, 6,2 punturekin (pozik), eta altuena Astigarraga-Martutenekoa, 7,6 punturekin (oso pozik). 49. Grafikoa: Oinezkoen bizikidetzarekiko asebetetze maila % 75 -p- % 60 - % 45 - Batere ez pozik Ez pozik Pozik Oso pozik 50. Grafikoa: Bizikidetzaren gaineko oinezkoen balorazioa bidez bide 10 Batezbestekoa 6,8 Astigarraga- Eskoriatza- Legazpi- Zizurkil- Azpeitia- Zumarraga- Soraluze- Tolosa-Alegia Martutene Aretxabaleta Urretxu Asteasu Azkoitia Azkoitia Bergara Bizikleta bidearen gaineko balorazio orokorra Bizikletaz ibiltzeko azpiegiturak eskaintzen dituen baldintza nagusiak kontuan hartuta (zorua, seinaleztapena, argiztapena eta bizikidetza) oinezkoengandik jasotako batez besteko puntuazioa 7,7 da. Oinezkoen % 61 oso pozik eta % 37 pozik dago. Hobekien baloratutako bizikleta bidea Eskoriatza-Aretxabaletakoa da, 8,2 punturekin, eta okerren baloratutakoa Tolosa-Alegikoa 7,3 punturekin. Gipuzkoako Foni Aldundia Mugikodasuntko ota Bide Aiptojlturetako Departamento* biziker 41 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 51. Grafikoa: Oinezkoen bizikleta bidearekiko asebetetze maila orokorra % 75 % 60 % 45 % 30 % 15 % 0 % 61 Batere ez pozik Ez pozik Pozik Oso pozik 52. Grafikoa: Bizikleta bidearen gaineko oinezkoen balorazio orokorra bidez bide 10 8 6 4 2 Batezbestekoa 7,7 Eskoriatza- Astigarraga- Zumarraga- Soraluze- Zizurkil- Legazpi- Azpeitia- Tolosa-Alegia Aretxabaleta Martutene Azkoitia Bergara Asteasu Urretxu Azkoitia Oinezkoen arlokako balorazio konparatua aztertuz atera daitekeen ondorio nagusia honakoa da: galdegindako arloka ematen diren balorazioen eta orokorrean ematen den balorazioen arteko korrelazio urria dago. Izan ere, arlo ezberdinetan balorazio baxuak eta orokorrean balorazio altua duten bizikleta bideak (Zumarraga-Azkoitia) eta alderantzizko kasuak, alegia, arlokako balorazio altuak eta balorazio orokor baxua duten bizikleta bideak aurkitzen ditugu (Tolosa-Alegia eta Soraluze-Bergara). Zumarraga-Azkoitiko kasuan naturarekiko gertutasuna oinezkoengandik oso positiboki baloratzen den eta galdegin ez den arloa da, gero balorazio orokor ham altua izateko seguraski kontuan hartutako arloa izan delarik. Tolosa-Alegiako kasuan nahiko gaizki baloratutako bizikidetzak pisu handia duela nabari da, beste arloetako balorazio altuak balioa jaitsi araziz eta orokorrean balorazio baxua lortuz. Soraluze-Bergarako kasuan galdegin ez den eta oinezkoak bereziki gogaitzen dituen faktore bat dago: txakurren gorotzen presentzia handia; honi bizikidetza arloan ematen zaion balorazio baxua gehituta balorazio orokor baxu bat lortzen da (nahiz eta gainontzeko arloetan balorazio altuak izan). Beraz, galdegindako arloak, bizikletaz ibiltzeko erraztasunekin erlazionatuagoak daude, eta ez hainbeste oinezkoek gehien baloratzen dituztenekin. Oinezkoen balorazio orokorrean, galdegindako arloen artean garrantzi handiena dueña bizikidetza eta galdegin ez diren beste arlo batzuk dira (aipatutako naturarekiko gertutasuna eta garbitasuna). Gipuzkoako _____Foni Aldundia Muiikortawnoko da Bide — — — AiploglturoiaKo Doportamerctua biziker 42 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 35. Taula: Arlo ezberdinen oinezkoen balorazioak bidez bide BIZIKLETA BIDEA Zoma Seinaleztapena Argiztapena Bizikidetza OROKORRA Es ko ri atza-Aretxa bal eta 8,5 7,7 8,3 7,5 8,2 Astigarraga-Martutene 8,0 7,7 6,2 7,6 8,0 Zumarraga-Azkoitia 6,9 7,5 6,9 6,3 7,9 Soraluze-Bergara 8,5 8,3 7,9 6,3 7,6 Zizurkil-Asteasu 7,8 7,5 7,0 6,6 7,6 Legazpi-Urretxu 7,4 7,7 7,3 7,2 7,5 Azpeitia-Azkoitia 6,6 7,4 7,0 6,4 7,4 Tolosa-Alegia 7,9 7,6 8,0 6,2 7,3 Batezbestekoa 7,6 7,6 7,2 6,8 7,7 BDagokion arloaren batezbestekoan edo honetatik gora dauden balorazioak Dagokion arloaren batezbestekotik behera dauden balorazioak Edozein kasutan ere, txirrindularien eta oinezkoen datuek alderatuz gero bizikleta bideen gaineko balorazioan bete-betean bat egiten ez badute ere, bi bidetan antzeko joera antzematen da. Izan ere, Eskoriatza-Aretxabaletako bidea b¡ kasuetan oso ongi baloratzen da, eta Azpeitia-Azkoitiko bidea okerren baloratzen direnetakoa da. Gipuzkoako Foni Aldundia Mug)ko«lawn*ko ota Bide Aiptojlturetako Departamento* biziker 43 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 9. ONDORIO NAGUSIAK TXIRRINDULARIEN ETA OINEZKOEN GENEROAREN, ADINAREN ETA JARDUERAREN ARABERAKO EGITURA Generoaren araberako txirrindularien banaketa oso desorekatua dago, izan ere, hauen % 83a gizonezkoa baita. Beste arrazoiren artean, desoreka honen azalpen gisa emakumeen arteko bizikletaren jabego maila baxuagoa, bizikleta gidaritzaren ezaguera urriagoa eta segurtasunaren pertzepzio ezberdinak aipa daitezke. Txirrindularien % 78a 25 eta 65 urte artekoa da. Gazteenen (25 urtetik beherakoak) eta zaharrenen (65 urtetik gorakoak) presentzia urria da, % 13 eta %9 hurrenez hurren. Txirrindularien batezbesteko adina 42 urtekoa da. Txirrindularien gehiengoa (% 61) okupatua edo lanean dago, eta % 9a langabetua. Ikasleen eta jubilatuen presentzia ere urria da, % 13 eta % 15 hurrenez hurren, ia adinaren datuekin bat eginik. Generoaren araberako oinezkoen banaketa txirrindulariena baino askoz orekatua dago, % 53ko gizonezko eta % 47 emakumezkoekin. Halere, gizartean dagoen banaketarekin alderatuta gizonezkoak pitin bat gain-ordezkatuak daude (biztanleriaren % 49 baitira). Oinezkoen % 76 45 urtetik gorakoa da, txirrindulari heldu-zaharra nagusitzen da, batezbesteko adina 56 urtekoa izanik. Oinezkoen gehiengoa, % 49 jubilatua edo pentsionista da, beste % 28 bat okupatua dago, eta hirugarren tokian garrantzia duen beste talde dago, etxeko lanetan aritzen direnena (% 9). TXIRRINDULARIEN PERFIL NAGUSIAK Gipuzkoako bizikleta bide sarean 3 txirrindulari-perfil argi nabarmentzen dira, garrantzi kuantitatiboaren arabera honela banatzen direnak: 1. Lanean dauden 25 eta 44 urte arteko gizonezko txirrindularia (gizonezkoen % 74), bizikleta bidea gutxienez astean behin kirola edo ariketa arina egiteko erabiltzen dute, argirik eta txirrinik gabeko mendiko bizikleta erabiltzen dute eta kaskoa jazten dute. Bizikleta bidea existitu aurretik bizikleta orain bezain beste erabiltzen zuten, eta bizikleta bideak ekartzen dituen onuren artean gehien baloratzen dituztenak ariketa egiteko aukera, bizitasuna eta plazera dira. Bizikleta bidea egon ezean gainontzeko erabiltzaileak baino neurri handiago batean autoa eta bizikleta beste bide batetik erabiliko lukete. 2. Bizikleta bidea lanera joateko erabiltzen duten txirrindulari helduak (txirrindularien % 19). Hauek ere mendiko bizikleta erabiltzen dute, argirik gabekoa eta txirrina aurreko perfilean baino gehiagotan dutena. Ez dute kaskorik erabiltzen. Bizikleta bidea existitu aurretik bizikleta orain bezain beste erabiltzen zuten (batez ere gizonezkoen kasuetan), eta bizikleta bideak ekartzen dituen onuren artean gehien Foni Aldundia Mugikodasuntko ota Bide Aiptojlturetako Departamento* biziker 44 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 baloratzen dituztenak erosotasuna eta azkartasuna dira. Bidaia berbera autoan egiteko aukera dute, eta bizikleta bidea existitu ezean bidaia berbera bizikletaz beste bide batetik egingo lukete edo ia neurri berdinean autoz egingo lukete. 3. Paseatzera doan emakumezkoak (emakumezkoen % 37), gehienbat kaskoa janzten dute eta mendiko edota hiriko bizikleta erabiltzen dute, beste perfilekin alderatuta argia eta batez ere txirrina izateko aukera gehiago dituzte, eta baloratzen dituzten bizikleta bidearen onurak ariketa egiteko aukera eta lasaitasuna dira. Bizikleta bidea noizean behin erabiltzen duten proportzioa nahiko altua da, eta baita ere lehen gutxiago edo batere bizikleta erabiltzen zuten proportzioa. OINEZKOEN PERFIL NAGUSIA Aide handiarekin hedatuena dagoen oinezkoen perfil nagusia honako hau da: Jubilatua, bizikleta bidea paseatzeko edo ariketa arina egiteko gutxienez astean 4 aidiz erabiltzen dueña, eta azpiegitura horrekin oso pozik dagoena. TXIRRINDULARIEN ARTEKO KASKOAREN ERABILERA Txirrindularientzako kaskoaren erabilera hiriarteko bideetan derrigorrezkoa delà kontuan hartuta azpimarratu behar dugu oraindik gutxi hedatuta dagoela, orohar % 60ak baino ez baitu eramaten. Derrigorrezko mugikortasunarekin lotutako txirrindularien artean kaskoarean erabilera % 40koa den bitartean, aisia eta kirolarekin lotutakoen artean % 70ekoa da. Datuok, istripuen eta arriskuen maila neurtuko luketen beste batzuekin batera aztertuta, kaskoaren erabileraren inguruko hainbat gairen ulermena eta eztabaida aberasteko balioko lukete: kaskoaren erabileraren ohitura, erabilgarritasuna, beharra, gomendioa, egokitasuna edota derrigortzea. BIZIKLETEN TXIRRINA ETA ARGIAREN EDUKIERA Foru bizikleta bide sarean zirkulatzen duten bizikleten txirrinaren edukiera maila baxua da, % 32koa, nahiz eta derrigorrezkoa izan edozein bizikletarako. Argiaren edukiera maila are baxuagoa da, bakarrik bizikleta guztien % 20k izanik. Txirrina eta argia a Id i berean daramaten bizikleten proportzioa baxuagoa da oraindik, % 15. Osagarri hauek erabiltzaileen segurtasuna eta hauen arteko bizikidetza hobetzeko joka dezaketen papera kontuan hartuta, bide sarearen erabilera hobeago baten sustapenari begira aintzat hartu beharreko datuak dira. ERABILITAKO BIZIKLETA MOTA Foru bizikleta bide sarean erabiltzen diren bizikleten gehiengo zabal bat mendikoak dira, bizikleta guztien % 67a izanik. Erabiltzen den bizikleta mota ematen zaion erabilera motarekin batera aztertuz gero, oraindik ere bizikletaren garraiobide gisako kultura hedatzeko tarte handia dagoela pentsatzeko bidea ematen du. Izan ere, derrigorrezko bidaiak egiten dituzten txirrindularien % 76k ez du mugikortasun mota Gipuzkoako Foru Aldundia Mugiko«tasun*ko ota Bide AiplegJturotako Departamentos i'%'. biziker 45 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 horri teorikoki legokiokeen (edo egokiagoa litzaiokeen) hiriko edo paseorako bizikleta erabiltzen. Bl DAI AREN ARRAZOIA Txirrindularien artean Foru bizikleta bide sarea nagusiki a isia Id ira ko eta kirola egiteko erabiltzen den azpiegitura gisa funtzionatzen du, izan ere, bidai guztien % 71 aipatutako bi arrazoiekin lotuta baitago (% 43 kirola eta % 28 a isia Id ia edo paseatzea). Txirrindularien artean garraiorako azpiegitura gisa jokatzen duen papera oso garrantzitsua da. Hala, bidai guztien % 29 derrigorrezko mugikortasunarekin lotuta dago (% 19 lana, % 5 ikasketak eta % 5 erosketak, bisitak edo bestelako gestioak). Emakumezkoen artean eta bizikleta bidea existitu aurretik bizikleta erabiltzen ez zuten txirrindularien artean bizikletak garraiobide gisa jokatzen duen papera nabarmen handiagoa da (% 43ko derrigorrezko bidaiak emakumezkoen artean eta % 53koa txirrindulari "berrien" artean). Oinezkoen artean bide sareak aski ezaguna den aisialdirako, paseorako eta kirola egiteko jokatzen duen papera baieztatzen da, bidai guztien % 96a hartuz. Dena den aipatzekoa da geroz eta garrantzi handiagoa har dezakeen derrigorrezko bidaien proportzioa (% 4-5 ingurukoa dena). BALORATUTAKO ERAGIN POSITIBOAK Txirrindularien % 60k bizikleta bidea erabiltzeak ekartzen dien eragin positiboen artean ariketa, bizitasuna, plazerra edota lasaitasuna lehenesten ditu, % 35ek azkartasuna, erosotasuna edo segurtasuna, % 4k ez kutsatzea edo ekologia aipatzen du motibazio gisa, eta % lek dirua aurreztea. Ikastera bizikletaz doazen eta gestioak, bisitak eta erosketak egitera doazen artean, berriz, azkartasuna eta erosotasuna lehen tokian aipatzen duten proportzio zabal bat dago (% 73 eta % 63 hurrenez hurren). Oinezkoen artean aid iz, ariketa, bizitasuna, plazerra edota lasaitasuna dira baloratutako onura nagusiak, erantzun guztien % 91 bilduz. ERABILERAREN MAIZTASUNA Foru bizikleta bideetako txirrindularien % 82k astean gutxienez behin erabiltzen du sarea, proportzio honen erdiak gutxienez 4 egunetan egiten duelarik. Gizonezkoak eta lanera joateko bidaiekin erlazionatutako txirrindulariak bizikleta bidea maizen erabiltzen duten taldeak dira. Oinezkoen arteko erabileraren maiztasuna txirrindulariena baino askoz handiagoa da, izan ere, % 72k astean gutxienez 4 egunetan erabiltzen baitu. 65 urtetik gorako pertsonak, etxeko lanetan dabiltzanak eta langabetuak dira bidea maizen erabiltzen duten taldeak. Gipuzkoako Foni Aldundia Mugikodasuntko ota Bide Aiptojlturetako Departamento* biziker 46 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 BIZIKLETA BIDEAREN GAINEKO BALORAZIOA Orokorrean bizikleta bide sareko txirrindulariak eta oinezkoak oso pozik daude erabiltzen duten bizikleta bidearen gaineko hainbat gai baloratu ondoren, 0 eta 10 bitarteko batezbesteko puntuazioak 7,5 eta 7,7 izanik, hurrenez hurren. Bi erabiltzaile moten aldetik hobekien baloratutako arloa zorua da (7,6) eta okerren baloratutakoa beste erabiltzaileekiko bizikidetza (6,8). Bi erabiltzaileen artean ere tarteko balorazioekin kokatzen dira seinaleztapena eta argiztapena. Txirrindulariengandik hobekien baloratutako bizikleta bideak Zizurkil-Asteasu eta Eskoriatza-Aretxabaletakoa dira, oinezkoen aldetik ere azken hau delarik hobekien baloratutakoa. Txirrindularien aldetik okerren baloratutako bideak Azpeitia-Azkoitia eta Astigarraga-Martutenekoa dira, oinezkoen aldetik ere lehenengoa okerren baloratutakoa izanda. BIZIKLETAREKIKO ATXIKIMENDUA ETA BESTE GARRAIOBIDEAK ERABILTZEAREN HAUTUA Derrigorrezko mugikortasunarekin erlazionatutako txirrindulariei bizikleta bidea egon ezean bidaia egiteko hartuko luketen aukeraz galdetuta % 41k beste bide batetik joanda bizikleta erabiltzen jarraituko luke, % 39k autoa hartuko luke (hori egiteko aukera % 82k izanik) eta % 12k garraio publikoa. Bide sare orokorrak eta garraio sistemak eskaintzen dituen alternatibak baloratzera sartu gabe bi ondorio nagusi atera daitezke: a) Batetik bizikletarekiko atxikimendua nabarmena delà multzo handienak bizikleta bidea existitu ezean ere garraiobide hau erabiltzen jarraituko lukeelako (batez ere gizonezkoek eta ikastera bizikletan doazenek); b) Eta bestetik, bizikleta bide sareak autoz egin zitezkeen bidaia asko saihesten dituela, kasu hipotetiko berberean ia proportzio berak autoa erabiliko bailuke. Gipu/.koako Foni Aldundia Mugikodasuntko ota Bide Aiptojlturetako Departamento* biziker 47 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 1. ERANSKINA: FITXATEKNIKOA FITXATEKNIKOA: GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA - 2013 Unibertsoa Gipuzkoako foru bizikleta bide sarea erabiltzen duten txirrindulariak eta oinezkoak. Teknika Inkesta pertsonala bizikleta bidean bertan, Gipuzkoako Bizikleta Bide sarearen txirrindulari eta oinezkoen unibertsoaren adierazle den lagin bati egindako egituratutako galdeketa baten bidez. Zundaketa-oinarria 2012ko ekaineko lehen asteetan lanegunetan Bizikletaren Behatokiak egindako erabiltzaileen kontaketen araberako unibertsoa. Galdeketa Azterketa hau egiteko espresuki diseinatutako galdeketa bat erabili zen. Laginaren tamaina 400 inkesta txirrindulariei eta 150 inkesta oinezkoei; aukeratutako 8 ibilbideen arabera banatuta, eta ausaz aukeratutako lagunak, ordutegia (07:30ak eta 19:30ak artean) eta generoaren arabera aukeratuta. Bizikleta bidea Txirrindulariei Oinezkoei inkestak inkestak TOLOSA-ALEGIA 86 19 ASTIGARRAGA-MARTUTENE 66 23 AZPEITIA-AZKOITIA 48 24 ZUMARRAGA-AZKOITIA 44 17 LEGAZPI-URRETXU 53 23 SORALUZE-BERGARA 39 13 ESKORIATZA-ARETXABALETA 35 14 ZIZURKIL-ASTEASU 29 17 Inkestak denera 400 150 Laginketa mota Geruzatua, generoa, adina eta ibilbideen fluxuen arabera. Konfiantza maila % 95,5 ausazko laginketa sinple bat suposatuta p= 0,5 denean Errore estatistikoaren % 5 marjina Datak Landa lana 2013ko Ekainaren la eta 20a artean burutu zen. Prozesu • Zundaketa oinarriaren inguruko informazio bilketa metodologikoaren eta pa k • Metodologiaren diseinua: laginaren diseinua, galdeketa prestatu, inkestatzaileen prestakuntza. • Landa lanaren garapen eta jarraipena • Informazioaren grabazioa oinarri informatikoan (Excel). • Grabatutako informazioaren lanketa: depurazioak, birkodifikazioak eta ustiapen estatistikoa (SPSS). Gipuzkoako Foru Aldundia Muíiko*l*vun*ko ola Bid* — — — Azpleglturotako Departamontua !;> biziker V Coraudonai art hfcwtdad 48 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 2. ERANSKINA: GALDEKETA Par m Bizikleta bidea / Vía Ciclista: Data / Fecha: Inkestaren zenbakia / N° de encuesta: Ordua / Hora: Sexua / Sexo Garralomodua / Modo de transporte GIZONEZKOA / HOMBRE □ TXIRRINDULARIA / CICLISTA Il EMAKUMEZKOA / MUJER □ OINEZKOA / PEATÓN Txlrrindulariaren eta blzikletaren ekipamendua / Equipamiento del ciclista y de la bicicleta Kaskoa / Casco Txirrina / Timbre Argla / Luz HBAI/SI Hbai/si cibai/si □ EZ/NO ÜEZ/NO CJEZ/NO Bizikleta mota / Tipo de bicicleta □ HIRIKOA. PASEORAKOA/CIUDAD, PASEO L LASTERKETAKOA / CARRERAS MENDIKOA/MONTAÑA Ci BESTELAKOAK/OTRAS I A. Bl MODUENTZAKO GALDERAK / PREGUNTAS PARA AMBOS MODOS 1. Zein da bide hau erabiltzeko duzun arrazoi nagusia? / ¿Cuál es el motivo principal por el que sueles utilizar esta vía? 01. Lana / Trabajo 02. Ikasketak / Estudios 03. Gestioak, Bisitak, Erosketak / Gestiones, Visitas, Compras 04. Aisia, Paseatzea / Ocio, Paseo _ 05. Kirola / Deporte 2. Zergatik erabiltzen duzu bidegorria, zer eragin positibo suposatzen dlzu? / Por qué utiliza el bidegorri ¿Qué efecto positivo principal le aporta? 01. Ariketa, Bizitasuna, Plazerra, Lasaitasuna / Ejercicio, Vitalidad, Placer, Tranquilidad 02. Ekologia, Ez kutsatzea / Ecología, No contaminar 03. Azkartasuna, Erosotasuna, Segurtasuna / Rapidez. Comodidad, Seguridad 04. Dirua aurreztea / Ahorro de dinero 3. Normalean zenbateko maiztasunez erabiltzen duzu? / ¿Normalmente con qué frecuencia lo utilizas? 01. 4-7 egun/asteko / 4-7 dlas/semana 02. 1-3 egun/asteko /1-3 dias/semana 03. Noizean behin / Ocasionalmente 4. Ñola baloratzen dltuzu, orohar, Otik lOera, bidegorri honen ondorengo alderdiak?/ ¿Cómo valoras, en general, de 0 a 10, los siguientes aspectos del bidegorri? 41. ZORU edo ASFALTOaren egoera (garbitasuna, bídeko zuloak, putzuak) / El estado del FIRME o ASFALTO (limpieza, baches, charcos) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 4.2. SEINALEZTAPENA (araitasun. balíaoarritasuna) / SEÑALIZACIÓN (claridad, utilidad) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Gipuzkoako Fora Aldumiia Mugikortiisuneko ota Bidé Azploglturetako Depe rt amo rctua biziker 49 GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ERABILERARI BURUZKO AZTERKETA- 2013 4.3 ARGIZTAPENA / ILUMINACIÓN 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 4.4. Gainontzeko erabiltzaíleekiko BIZIKIOETASUNA / CONVIVENCIA con otros usuarios 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 5. Bidegorriaren ALDERDI GUZTIAK kontuan hartuta, zer puntuazio emango zenioke? / Considerando TODOS LOS ASPECTOS del bidegorri,¿Qué puntuación le daria? 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 6. Bidegorri honi buruzko IRADOKIZUNIK egin nahi al duzu?/ ¿Quiere hacer alguna SUGERENCIA sobre este bidegorri? (Oinezkoa bada pasa 10. galderara / Si es peatón pasar la pregunta 10) B. txirrindularientzakoTpara CICLISTAS 7. Bidegorri hau esistitu aurretik bizikleta erabiltzen al zenuen? I ¿Utilizaba la bicicleta antes de existir este bidegorri? 01. Bai, orain bezainbeste / Si, tanto como ahora 02. Bai, baina orain baino gutxiago I Si, pero menos que ahora 03. Ez, erabiltzaile berria naiz / No, soy nuevo usuario (AisiAirol txirrindularia bada pasa 10 galderara /Si ciclista ocio/deportivo pasar la pregunta 10) C. EGUNEROKO TXIRRINDULARIENTZAKO / PARA CICLISTAS COTIDIANOS 8. Bidaia hau autoan egiteko aukerarik al duzu? / ¿Tiene la posibilidad de hacer este desplazamiento en coche? 01. Bai/Si 02. Ez / No 9. Bidegorririk ez balego, ñola egingo zenuke bidaia? I ¿Cómo realizaría el desplazamiento en el caso de no existir esta vía? 01. Bizikletaz beste bide batetik / En bicicleta por otro vía 02. Autoa / Coche 03. Garraio publikoa / Transporte público 04. Beste aukeraren bat (idatzi) / Otra opción (escribir)___________________ 1 D. Bl MODUENTZAKO GALDERAK I PREGUNTAS PARA AMBOS MODOS 10. ZEIN URTETAN jaio zínen? / En qué AÑO naciste? 11. Une honetan zein da zure JARDUERA NAGUSIA / ¿En este momento cuál es su ACTIVIDAD PRINCIPAL? 01. Okupatua, Lanean / Ocupado. Trabajando 02. Ikaslea / Estudiante j 03. Etxeko lanetan / Labores de casa _ 04. Langabezian / En paro 05. Jubilatua, Pentsionista / Jubilado, Pensionista 06. Bestelako egoerak (zehaztu) / Otras situaciones (especificar)_____ 07. ED/EE / NS/NC Gipuzkoako Fora Aldundia Mugikortiisuneko ota Bidé AzptejHuretako Departamentos biziker 50